Når skiljet mellom jobb og fritid forsvinn

– Jobb og fritid flyt saman. I dag skal ein ikkje berre ha smør på brødet, ein skal utvikle seg fagleg og menneskeleg, seier Ulla Sommerfelt, konsernsjef for Eggs.

Når klokka nærmar seg fire på fredag, sit det mange arbeidarar og trippar etter å komme seg heim. Slik er det ikkje i den mellomstore bedrifta Eggs Design. Her blir dei tilsette gjerne sitjande utover for å ta seg nokre glas med kollegaene sine.

–  Kulturen her er det som skil denne arbeidsplassen frå andre. Eggs-folka har teke meg imot på ein fantastisk måte. Her er alle venner på ein naturleg måte, seier William Chaumeton.

Spelekveld

I kveld er det Nerds night på Eggs. Dei tilsette finn fram den barnlege gleda du får når du slår ein kollega i eit tv-spel frå 90-talet. Slike sosiale arrangement er ikkje uvanleg i denne bedrifta. For Sommerfelt stoppar ikkje omsorga for dei tilsette her.

– Trivsel handlar om det psykososiale arbeidsmiljøet. Pingpongbord er fint, men det er ikkje nok. Ein må gå lenger og legge til rette for compassion, eller medkjensle. Det blir ikkje heilt det same på norsk, seier Sommerfelt.

Sommerfelt må hente omgrep frå familiesfæren for å forklare korleis bedrifta fungerer.

– Dialog er viktig for oss. Kvar tilsett har ein personalleiar og ein fagleiar. Vi tullar med at desse er mor og far. Far skal utfordre deg til å komme deg opp igjen når du snublar, medan mor kjem med trøyst og plaster.

– Når forholdet mellom arbeidstakar og arbeidsgivar er nært, kan det vere vanskeleg å kome med kritiske innvendingar. Kva gjer de for å unngå dette?

– Vi har medarbeidarundersøkingar kvar veke. Dei tilsette svarar på fem spørsmål. Såleis gjer vi dei moglegheit til å gje leiinga tilbakemeldingar. Viss det er noko gale, prøver vi å ta tak med ein gong.

Tvungen trivsel

Dedikerte arbeidarar er verdifullt for ei bedrift. Difor løner det seg for leiinga å vere på god fot med dei tilsette. Kommentator i Klassekampen, Emil Boss, meiner at moderne bedrifter skjønner dette og veit å spele på det.

– På 80-talet sa ein at du må få dei tilsette til å gjere det leiinga vil. No skal du ville det leiinga vil.

Boss meiner det er vanskeleg å vere kritisk i ei slik bedrift.

– Problemet til moderne bedrifter er at det er feil for arbeidaren å tenke negativt. Arbeidsoppgåva di er å kjenne arbeidsglede over å gjere det sjefen vil. I Sverige er det fleire bedrifter som nemner dette i lønsavtala. Du er altså beordra til å trivast. Det skjer ei forskyving når trivselen blir eit arbeidskrav. Interessekonflikten mellom eigar og arbeidar forsvinn.

– Men er det ikkje fint at leiinga gjer sitt yttarste for at dei tilsette skal trivast?

– Det er mange positive sider ved dette. Viss arbeidsgivaren lyttar til dei tilsette, blir det gode ordningar, men risikoen er stor for at du missar medvitet om kor viktig det er å vere kritisk og protestere saman.

I The New Spirit of Capitalism, argumenterer sosiologen Luc Boltanski for at dei moderne bedriftene er inspirerte av opprøret til 68-generasjonen.

– Boltanski meiner at svaret på krava til 68-opprøret, er bedriftskulturen vi har i dag. No skal arbeidstakarane ha ein meiningsfylt jobb og innflytelse på arbeidsplassen. Meininga finn dei som oftast i visjonen til føretaket.

LES OGSÅ: Forskar meiner vi bør lytte til varslaren

---

Eggs Design

• Norsk designbyrå med avdelingar i Oslo, Trondheim, Stavanger, São Paulo, og København.
  Kjend for tverrfagleg arbeid.
  Har vunne mange prisar innan design.

---

Meining

«Let's craft lovable futures» seier visjonen til Eggs. Å bruke design til å skape ei betre framtid gjer meining for Eline Strøm-Gundersen, som jobbar med marknadsføring for Eggs.

– Eg er stolt av Eggs. Formålet til bedrifta er å bidra til ei bærekraftig framtid. Difor seier vi nei til prosjekt vi meiner ikkje oppfyller dette kravet. Det er meiningsfylt for meg å jobbe med å få ut informasjon om dei gode Eggs-prosjekta, seier Strøm-Gundersen.

Teneste- og digitaldesignar Kristine Fry er glad for å kunne jobbe med ting ho bryr seg om.

– Eg har jobba med nokre helseprosjekt. Det er veldig meiningsfylt. Eg veit ikkje om eg har korta ned nokre helsekøar, men eg har fått bidra til utbetringar innan helsesektoren, seier Fry.

Fagorganisering

Av dei seks tilsette på Eggs Vårt Land snakka med, var det berre ein som var fagorganisert.

– Eg har ikkje tenkt på å fagorganisere meg. Det er ein framand tanke. Om det er noko problematisk, tek vi det berre opp med sjefen, seier Strøm-Gundersen.

Designarane høyrer heime i konsulentbransjen. Samfunnsgeograf ved Høyskolen Kristiania, Karl-Fredrik Tangen, har forska på denne bransjen og meiner at den ber lite preg av fagorganisering.

– Eg tykkjer det er problematisk med den låge fagorganiseringa i designbransjen. Designarane bør sjå sidelengs og tenke på solidaritet. I denne sfæren er det nokre som tener 2-3 millionar, men det er òg mange andre som tener mykje mindre enn det. Når dei ikkje fagorganiserer seg, sikrar dei ikkje løn og tryggleik for andre i same bransje.

Unge designarar er ettertrakta for arbeidsgjevarane i dag. Skal arbeidsgjevaren halde på dei, må dei tilby god løn og eit godt miljø.

–  Det føregår ei ungdomsdyrking i dei såkalla kreative næringane. Høg alder er knytt til høgt fagleg nivå, men også distanse til det kreative. Nokre blir seniorekspertar med åra, men det er meir plass til unge og svoltne kreatørar enn seniorekspertar, difor må folk opp på toppen og der er det trongare. Desse prosessane er ikkje så kloke.

Trass i gode tider for unge og svoltne designarar er Tangen uroa på deira vegne.

– Det mest kritiske med denne bransjen er ikkje lønsskilnadar. Det skumlaste er ideen om den frie arbeidaren som trur han kan ta det kreative hovudet sitt og stikke til ei ny bedrift når han ikkje er nøgd. Denne ideen baserer seg på ei dårleg forståing av kor makta ligg. Makta ligg meir hjå dei som eig bedrifta. Leiarane veit at ein ung og svolten arbeidar er lydig – han kjem ikkje til å organisere seg mot leiinga.

LES OGSÅ: Verdibaserte bedrifter er meir utsett for konfliktar

Hardtarbeidande nerdar

Det ser unekteleg artig ut å vere tilsett i eit firma som dyrkar venskap og trivsel. Rui Martins minner om at dei også har harde arbeidsdagar.

– Eg har kone, eit barn og bur i Fredrikstad. Det er travelt, så eg må handtere det så godt eg kan. Heldigvis har vi fleksitid og kollegaer som hjelper til når det trengs, seier Martins.

Martins tykkjer òg han har ein meiningsfylt jobb, men innrømmer at ikkje alle prosjekt er like engasjerande.

– Det er ikkje paradis. Ikkje alle prosjekta tenner flamma i meg. Men vi prøver alltid å gjere verda litt betre, stykke for stykke.