Han spela i Førstegangstjenesten på NRK. No testar han å jobbe i kyrkja

Maria, Josef og Jesus har akkurat fått familieidyllen forstyrra av ein oppskaka gjetar som kjem springande inn i stallen.

– Englane sa det skulle vera født ein gut, ein frelsar. Han skulle vera svøpt og liggje i ei...

Gjetaren får auge på Jesusbarnet og stoppar opp før han fullfører setninga:

– ... krubbe.

Rundt oss er det høglydt fuglesong, grisegrynt og i ny og ne eit hanegal.

Me er ikkje i Betlehem, men på Losby besøksgård i Lørenskog. Ute held gradestokken seg akkurat på den raude sida av skalaen, men inne blant alt frå kalvar til påfuglar er det fleire hakk varmare.

Og det er eit rutinert skodespelaransamble framfor oss.

Alle menneske er unike. Også har me mangfald.

—  Sondre Myrseth om kva Downs syndrom er

Gjetaren er Hans Kristian Ingelsrud er kyrkjelydsarbeidar i Skårer kyrkje, men er både utdanna og har jobba som skodespelar. Josef blir spela av Sondre Myrseth, som har hatt ei viktig rolle NRK-serien Førstegangstjenesten, der både fyrste og andre sesong har slått sjåarrekordar.

Maria, eller Elisabeth Kristiansen som ho eigentleg heiter, er inkluderingsprest, og måtte steppe inn i rolla i siste liten.

Ho tek utfordringa på strak arm, men slår ein bibelsk Sara-vits, med tanke på den litt høge alderen for ein fyrstegongsfødande jomfru.

[ Synger «Deilig er jorden» på trass under årets juleturné ]

Julespel på TikTok

Målet med stillinga til Kristiansen er at menneske med utviklingshemming skal finne sin plass i kyrkja.

Ho jobbar som rådgjevar på feltet i heile Borg bispedøme, og som prest for menneske med utviklingshemmingar på Romerrike.

I dag skal den vesle gjengen i fjøset på besøksgarden å laga ein julespel-video til det sosiale mediet TikTok, eller «dei glade amatørars plattform», som Kristiansen kallar det.

Videoen blir lagt ut på TikTok-profilen «Inkluderingspresten», og målet er at denne og andre videoar også kan bli bruka i anna arbeid i kyrkjer rundt om.

Vil bruke dramatalent

Sondre Myrseth har heile denne hausten vore hospitant hjå Lørenskog kyrkjelege fellesråd to dagar i veka. Her gjer han mange ulike oppgåver, og stort sett i tospann med Kristiansen. Håpet er å etter kvart få til ei full stilling til Myrseth.

– Sondre er flink til så mange ting, så det ville vore eit skup for oss, seier Kristiansen og smiler til Myrseth.

– Me vil gjerne bruke talentet han har for drama, men i tillegg er han sterk, så han er god til å bera stolar, han rakar lauv og legg ut matter til babysongen, fortel inkluderingspresten.

Det blir så tydeleg at me får alt. I møte med Gud handlar det ikkje om prestasjonar.

—  Inkluderingsprest Elisabeth Kristiansen

Og godorda går begge vegar. På mange av spørsmåla kan Myrseth svara effektivt og bruke få ord, men når det kjem til Kristiansen sit orda laust.

– Det er veldig fint å jobbe med Elisabeth. Ho er lett å gå saman med, og å samarbeide med. Ho er dyktig. Og ho er nøyen med ting.

Myrseth er også veldig nøyen, kan han fortelje, så det passar han perfekt.

[ Dødsfallet til den blinde organisten blei både ei vandrehistorie og eit vitnesbyrd ]

Ny avtale med Den norske kyrkja

21-åringen er glad i kyrkja og likar gudstenester. Også brukar han gjerne tid på kyrkjegarden. Her besøkjer han ofte gravene til oldeforeldra sine.

– Eg likar meg der. Også likar eg å sitje i kyrkja å sjå på Guds bilete.

– På altartavla framme i kyrkja?

– Ja. Det er bilete av Jesus på krossen.

– Kva tenkjer du på då?

– På oldemor og oldefar.

Dei døydde då Myrseth var ti år gammal.

Myrseth trivast med å jobbe i kyrkja. Han likar å samarbeide med andre og samhaldet. Også er det bruke lauvblåsaren veldig moro. No har han ein annan jobb, men han skulle gjerne lika å jobba fullt i kyrkja.

I november signerte Den norske kyrkja (DNK) ei avtale med stiftinga «Helt med».

Helt med jobbar for å inkludere personar med utviklingshemming i det ordinære arbeidslivet, og saman med DNK skal dei bidra til å etablere slike arbeidsplassar i kyrkja.

Kristiansen håpar å få til ei slik stilling til Myrseth.

– Eg tenkjer det er viktig at kyrkja også opnar for å ha tilsette med funksjonshemmingar.

[ Hva et ekstra kromosom har lært meg Hva et ekstra kromosom har lært meg  ]

– Jesus er Gud

Etter eit par gjennomkøyringar av julespelet er det tid for innspeling.

Mobiltelefonen til Kristiansen lever farleg der den med om og men har nådd ein skøyr balanse på toppen av to bananøskjer.

– Kva skal barnet vårt heite, spør Maria Josef.

– Jesus, svarar han.

– Jesus, det er eit fint namn. Kva betyr Jesus?

– Herren frelsar, svarar Josef.

Med upåklageleg timing gjel hanen høglydt og markerer slutten på julespelet.

Myrseth forklarar gjerne litt om stykket dei akkurat har spela.

– Det handlar om julekvelden og det som står i Bibelen. Det handlar om at Jesus blir født i ein stall.

Og på spørsmål om kven han tenkjer at Jesus er kjem svaret kontant:

– Jesus er Gud!

Blir stoppa for selfiar på gata

Men Josef er langt frå Myrseth si fyrste rolle. Han har mellom anna spela trikkeførar Syvertsen i Kardemommeby med Ups & Downs teatergruppe.

Men det største var då han spela Grim Torkild i Førstegangstjenesten, bestekompisen til Herman Flesvig-karakteren Ahre Ketil.

Etter det er det ikkje heilt uvanleg at Myrseth blir stoppa på gata for selfiar.

– Det er berre morosamt, synest skodespelaren sjølv.

Og han slår gjerne av ein liten prat også.

– Sondre er ein skikkeleg kontaktskapar, skyt Kristiansen inn frå sidelinja.

I den eine scenen i humorserien, som har handling knytt til militæret, må Myrseth i rolla som Grim Torkild ta ein alvorsprat med bestekompisen Ahre Ketil. Han forklarar at han ikkje kan bli med til Afghanistan, sidan han har Downs syndrom.

– Downs syndrom? No veit ikkje eg kor smittsamt det er, men me har vore ganske tett på kvarandre den siste tida, så viss du har det har garantert eg også det, svarar Ahre Ketil.

– Og kva svarte du då?

– At Downs syndrom er ikkje nokon sjukdom, fortel Myrseth.

– For kva er eigentleg Downs syndrom?

– Det er å vera unik. Alle menneske er unike. Også har me mangfald, seier Myrseth.

For han er det viktig å vera ein del av eit slikt mangfald.

Og etter serien blei sendt har han motteke mange fine tilbakemeldingar.

– Ja, det var mange folk som kalla meg legende!

Og korleis det var det eigentleg å jobbe saman med superstjerna Herman Flesvig?

– Det var veldig koseleg, kan Myrseth røpe.

[ Bibelselskapet snudde: Slik blir «Den lille bibel» ]

– Dei er medlemmar i kyrkja dei òg

Ein av grunnane til at Kristiansen brukar sosiale medium aktivt i arbeidet sitt er for å gje menneske med utviklingshemming sjansen til å fortelje sin eigen historie.

På Facebooksida «Inkluderingspresten på Romerike» ligg det mange videointervju.

– Det er så lett at eg og andre snakkar om menneske med utviklingshemmingar og om korleis dei har det og tenkjer. Men eg synest at til dømes du Sondre, kan fortelje det sjølv.

Det er Myrseth heilt einig i.

Stillinga som inkluderingsprest har Kristiansen hatt i to og eit halvt år, men ho har jobba med menneske med utviklingshemmingar i rundt tjue år, før som sokne- og kyrkjelydsprest.

– Det er nok å gjera som vanleg prest, men samstundes: dei er medlemmar i kyrkja dei òg. Så det skal ikkje vera spesiell interesse for nokon.

Endra teologien

Ho seier at ho sjølv berre byrja, utan særskild utdanning eller erfaring. No brukar ho filmane ho lagar til å inspirere og vise andre prestar.

– Det viktigaste er ikkje å ha masse kunnskap og masse fine opplegg og slik, det viktigaste er å bli kjent med det enkelte menneske. Me er jau alle så innmari forskjellige.

Og i møte med menneske med ulike kognitive evner har også teologien endra seg for inkluderingspresten.

– Nåden blir på ein måte endå større. Og nattverden blir heilt fantastisk. Me er alle like ved det nattverdsbordet. Det blir så tydeleg at me får alt. I møte med Gud handlar det ikkje om prestasjonar.

– Dei fleste set stor pris på å få vera med i fellesskapet, som til dømes på gudsteneste.

Myrseth er ein av dei. Og kva han likar best med det er det ingen tvil om:

– Eg likar å syngje.

Favoritten er En stjerne skinner i natt.

– Ja, også kan du den Vær meg nær, å Gud, seier Kristiansen litt spørjande til Myrseth, før dei bryt ut i song saman, akkompagnert av eit høglydt kylling-kor, rett ved Jesusbarnet i krubba.

[ Her går hun ute for første gang på åtte år: – Født på ny ]