Kvifor feilinformerer Tine og Matprat.no forbrukarane?

Sommaren 2010 køyrde Tine ein reklamekampanje der dei påstod at alle norske kyr går ute. Dette var, til og med ifølge Tines eigne tal, ein faktafeil. Tretti prosent av alle norske kyr i lausdrift, er aldri utanfor fjøsets fire veggar. Les om saken her.

Her om dagen fekk eg tips om ein ny link hos Tine. Tittelen var «Økologisk melkeproduksjon». Teksten går slik: «Derfor er regelverket for oppstalling av økologiske melkekyr strengere enn ved vanlig drift. Det betyr blant annet krav om:»

«Daglig lufting av kuene.» Dette er ein faktafeil.

Fakta: Det er ikkje krav om dagleg lufting av økokyr. Det er krav om lufting to gonger i veka, og dette er kun for økokyr i båsfjøs. Det finst ingen krav om lufting av økokyr i lausdrift.

«Større arealkravkrav til dyra både innom og utom hus.» Dette er ein faktafeil.

Fakta: Det stilles ikkje større krav til areal for økokyr, verken inne, eller ute, samanlikna med konvensjonelle kyr.

«Strengere krav ved bruk av medisinsk behandling av dyra». Dette er ein faktafeil.

Fakta: Ingen skilnad i krav til medisinsk behandling utover at økobønder har ei unødvendig dobbel tilbakehaldelsestid på produkta som ikkje kan begrunnast verken medisinsk eller fagleg. Argumentet er at ein må ha «reglar som skil øko frå konvensjonell».

Kva er det Tine driver med i grunn?

Å drive denne typen feilinformasjon på forbrukarretta nettsider, slår beina under forbrukaren sitt beslutningsgrunnlag. Skal dei kjøpe øko eller skal dei velge konvensjonelt? Det er ikkje lett for ein vanleg forbrukar utan detaljkunnskap om regelverket å sjå gjennom Tines faktaslurv. For er det slurv, eller er det bevisst feilinformasjon?

Sjølv om det ettertrykkeleg, hausten 2010, vart påvist faktafeil i Tines reklame der dei påstod at alle kyr går på beite, heldt dei på sitt og forsvarte kampanjen. Stikk i strid med eigne tal, heldt dei fast på at alle norske kyr går ute. Kva skal då forbrukar tru? Og kan dei stole på merkevara?

Men det stansar ikkje her. Eksempla er mange. Det er ikkje berre Tine som forvirrar forbrukarane. Eg skal ta med eit frå Matprat.no sine nettsider.

Under tittelen «Egg: Tall og fakta» står det at høner lever i 70 veker. Deretter blir dei slakta og solgt som høns.

Fakta: Kun ein mindre andel av norske verpehøner blir slakta og solgt som høns. Resten blir gassa og brent.«Ved avliving av et større antall dyr benyttes gassing med blåsyre eller CO2.»

«Døde og avlivede dyr er definert som animalsk høyrisikoavfall i det offentlige regelverket. Høyrisikoavfall skal ifølge dette regelverket behandles i godkjente steriliserings- eller forbrenningsanlegg.» Kilde: Fagsenteret for fjørfe.

I Norge er det ca. 3,8 millioner høner som produserer 6 000 tonn egg, noe som dekker vårt nasjonale behov. (Kilde Animalia, Kjøttets tilstand 2011)

Men blåsyre og CO2 er kanskje ikkje noko ein skriv om, om ein vil selge egg.Men kvifor ikkje? Det er slik virkeligheten er.

Men det stansar ikkje her: vidare skriv Tine: «Økologisk husdyrhold er basert på regler som skal sikre at alle dyr har mulighet til bevegelse med vekt på dyra sin naturlige adferd.»

Fakta: Når EU sette krav om lausdrift for økologiske kyr fra 2011, sette Norge seg seg på bakbeina. 1. februar 2008 fastslo Landbruks- og matdepartementet at lausdriftskravet ikkje gjelder for besetninger under 35 melkekyr i økologisk mjølkeproduksjon. Lausdriftskravet gjeld derimot for alle kyr i konvensjonell drift. Dette betyr at økokyr har mindre mulighet til bevegelse og utøving av naturleg adferd, enn konvensjonelle. Ein kan halde økokyr på bås, medan dette ikkje lenger blir lov for konvensjonelle frå 2024.

Grunnpillaren i merkevarebygging er at fortellinga skal vere sann.

Spørsmål: korleis skal forbrukarane kunne orientere seg om kva mat dei skal kjøpe når mat og landbruksprodukt er markedsført med faktafeil? Ikkje alle bryr seg, men mange har eit bevisst forhold til kva dei vel i butikken. Når dei støter på denne typen desinformasjon, blir det ikke lett å vite kva ein skal velge. Forbrukermakta blir underslått. Kunnskap er som kjent makt, på same måte som kunnskapsløyse er eit maktmiddel.