Tru og gudsbilete kan endra seg. Andre mistar trua, viser debatt i Vårt Land. I arbeidet mitt støyter eg på temaet frå andre kantar – i stadige møte med menneske som finn håp i kristen tru etter at verda deira rakna. Men eit postmoderne ord som dekonstruksjon er for dei framandt.
Nyss møtte eg kristne frå Turkmenistan og andre land i Sentral-Asia. For vel 30 år sidan braut imperiet Sovjetunionen saman. Det ateistiske verdsbiletet som hadde vore tvinga gjennom med brutalitet, ramla som eit korthus. «Det var eit sug etter meining», fortel menneske som blei kristne i tomrommet.
Krig og IS-terror i Syria og Irak gjorde at mange muslimar slutta å tru. Dei orka ikkje meir bestialitet i namnet til sin eigen guddom
Mange kristne misjonærar kom med klokskap, andre med invaderande overmot. Tre tiår seinare deler modige lokale kyrkjer evangeliet i møte med statsmakter og islamske lokalsamfunn som mislikar tvil og ny tru – somme er drepne av ekstremistar, andre har vore i fengsel.
Terror og tru
Krig og IS-terror i Syria og Irak gjorde at mange muslimar slutta å tru. Dei orka ikkje meir bestialitet i namnet til sin eigen guddom. Andre fann ei anna tru.
Mest tydeleg har vi sett det i Libanon. Resurrection Church Beirut, som eg kjenner, skaffa tidleg flyktningar frå Syria og Irak mat, medisin og skulegang. Kyrkja let mange flyktningar samtala om liv og tru etter at verda deira – materielt og religiøst – hadde rasa saman i blod og ruinar. Mange er blitt døypte. I staden for å be flyktningane dra tilbake dit dei kom frå, slik makt-religiøse kristne gjorde, viste kyrkja ein medlidande Kristus.
Flukt frå fundamentalisme
Det amerikanske magasinet Christianity Today har ein serie med vitnesbyrd. Artisten Lindsay Holifield skildrar oppveksten i kristen fundamentalisme. Som ni år gammal jente måtte ho høyra pastoren banka inn at dei som hadde problem med det han sa, hadde problem med Gud sjølv.
Då Holifield i tenåra sleit med alvorleg eteforstyrring, stilte ho tøffe spørsmål – som ikkje var velkomne. Ho gjekk til ei meir progressiv kyrkje, men fann ikkje fred der heller. Ho droppa Jesus. I tre år var ho konvertert jøde.
Men Gud blei ikkje nervøs, skriv ho. Jesus melde seg igjen – på ei Starbucks-parkering. Ei venninne slo på tråden. Venninna snakka om trua på Jesus. Holifield som vanlegvis svarte høfleg at dei var usamde, opplevde denne kvelden at tårene kom. Ei dør ho trudde var stengt for alltid, blei opna igjen.
Ho byrja lesa om Jesus. I løyndom oppsøkte ho ei kyrkje. Midt i preiker enda Holifield fleire gonger opp på toalettet med panikkangst etter frasar som gav henne minne om barndommen.
Men noko heldt ungjenta fast, utan ei dramatisk Paulus-omvending eller teologiske argument. Ho møtte Jesus som ein omsorgsfull hyrde på leit etter den bortkomne. Han elskar menneska så høgt, skriv Holifield, at han «ikkje vil overlata dei til uunngåeleg dekonstruksjon av trua».
Ho lengta også etter ei tydeleg stemme for rettferd – og fann svaret i Jesus. «Eg søkte godt nytt, ikkje rigid moralisme eller skjørt håp.»
Gråtkvalt bøn
Ei anna som har delt vitnesbyrdet er ei av kjeldene mine i India – journalisten Surinder Kaur. Ho vaks opp i ein djupt dedikert sikh-familie. Sidan faren var offiser, sende han barna på katolske skular der han til ei kvar tid var stasjonert. Ungjenta Surinder kjende difor til Jesus – «som ein av mange gudar i eit multireligiøst land».
Men på ein av skulane sleit den flinke jenta med alt. Ho klarte så vidt eksamen. Gråtkvalt bøn til ein guru, Allah, ein hinduistisk gud eller Jesus nytta ikkje. I skam tenkte ho på å ta sitt eige liv.
Faren sende henne og søstera til ein internatskule med håp om at det skulle gå betre. Der vart den sjuke søstera lækt. Men då søstera også tok imot Jesus, blei Surinder sint. Men desperat som ho sjølv var før eksamen, spurte Surinder om Jesus kunne hjelpa. Ja, svarte søstera, men då måtteho lova ikkje å juksa – ho måtte slutta å juksa.
Dei neste 40 dagane studerte Surinder pensum og Bibelen frå morgon til kveld. Ein dag ho tenkte på dei mange gudane ho visste om, opna jenta Bibelen. Augo fall på Joh 14, 6. Ho er viss på at orda var utheva for henne: «Jesus seier: ‘Eg er vegen, sanninga og livet. Ingen kjem til Far utan gjennom meg’.»
Bibelen vart levande, Gud ein ho kunne snakka med.
Stod mot maktbruk
Etter ein god eksamen kjende Surinder Kaur likevel inga glede, berre skam over å ha søkt Jesus i egoisme. Ho vedkjente og lovde å følgja Jesus anten ho stod eller strauk. I bøn fekk ho sjå «Surinder» skrive i Livets bok. At Gud ville ha sikh-namnet hennar, hjelpte henne til å forsona seg med identiteten sin – og til å sjå seg elska slik ho var. Då ho motvillig gjorde som ho kjende seg kalla til – å tilgje alle som hadde såra henne – blei Kaur overraska: audmjuking gav fred og glede.
I eit hektisk samfunn med «alle behov dekte», fell mange ut av det kristne fellesskapet, det er ikkje lenger viktig
Men i familien møtte ho motstand. Slekta brukte fysisk makt for å få henne tilbake. Ho vart sendt til psykiater, søstera vart teken til ein heksedoktor. Men makt verka ikkje.
Tru og ateisme
Så langt vitnesbyrd utanfrå. Hos oss er det ikkje berre kriser som endrar trua. I eit hektisk samfunn med «alle behov dekte», fell mange ut av det kristne fellesskapet, det er ikkje lenger viktig.
Journalisten Kaur som sjølv har vore forfølgt for trua, løfter fram historiene til andre forfølgde. Historiene bør utfordra ei tru som er bygt om til ei ramme rundt sorg og høgtid.
Queens´ University i Belfast har i eit forskingsprosjekt som skal forklara ateismen, funne at i Storbritannia er ateistane no fleire enn dei som trur på Gud. Leiaren i den kristne tankesmia Theos, Chine McDonald, ser det som resultatet av ein kultur som har framstilt tru som noko merkeleg. Det avgjerande er, seier ho, at barn lærer om tru heime.
McDonald, som sjølv er frå Nigeria, meiner innvandring gjev håp for gudstrua. Halvparten av nye landsmenn i Storbritannia er nemleg kristne, knapt kvar femte er muslim.
Også utanfor norske dører står flyktningar, ikkje få med ei anna tru. Men mange har ei kristen tru som har gjeve dei styrke i tragediar. Vi blir prøvde på om vår kristne tru viser dei ein medlidande Kristus.
