Denne saken ble først publisert 29. april 2022.
Facebook-profilen til Simon Stisen er full av milepælar. Jobboppdateringar, det fyrste grå håret, vektnedgang, livets fyrste kaffikopp. Men aller flest reaksjonar har eitt innlegg frå mars i år.
Innlegget har han bruka ein månad på å skrive. Kvart ord er nøye valt ut. Han veit at journalistar kjem til å lesa det. Kanskje trekke slutningar han ikkje står inne for. Laga overskrifter som sårar menneske han er glad i.
Men han vil at facebookvenene skal få høyre det han har å seie av han fyrst. Ikkje lesa det i VG. Dessutan er det godt å endeleg setje det svart på kvitt: «Eg er ‘homofil’, som folk kallar det».
Det er rett nok ikkje kvar dag at ein tidlegare pinsepastor går inn i eit homofilt forhold. Ei heller at han framleis er aktiv i ei kyrkje som er konservativ i samlivsspørsmål. Men stort nok til at VG «står på døra» er det likevel ikkje. Det er det derimot at han har blitt saman med nestleiaren i Høgre, Henrik Asheim.
---
Simon Stisen
- 32 år
- Lærar på Høvik barneskule i Bærum og deltidsstudent
- Tidlegare pastor i pinsekyrkja Oasen i Mandal
- Kjærast med høgrepolitikar Henrik Asheim
---
Møttest på Tinder
Det var i fjor sommar Stisen reiste inn til Oslo i ei vekes tid for å bli kjent med byen han hadde bestemt seg for å flytta til på nyåret. Han lastar ned datingappen Tinder, og den fyrste personen han seier ja til å ta kontakt med, er dåverande forskings- og høgare utdanningsminister, Henrik Asheim. Rett nok etter nokre rundar med avvegingar.
– Fyrst når han kom opp tenkte eg, nei, det kan eg ikkje. Men så tenkte eg meg om, kanskje me har kjempemykje gøy å snakke om? Og det hadde me openbert!
Andletet til Stisen lyser opp. Han er glad i å prate.
Når han skal snakke i ein mikrofon endar det ofte opp med at nokon må skrue ned lyden. Hendene er hyppig i bruk for å understreke poeng, og både stemmeleie og innslag av ulike språk blir nytta for dramatisk effekt. Kjenslene ligg utanpå.
Fleire gonger når kjærasten blir tema breier det seg eit litt brydd smil om leppene til Stisen. Han ser på skrått ned i bordet, som for å skjule den openberre forelskinga.
[ SKEIV HISTORIE: Først i fjor fann Aasmund Robert Vik grava til kjærasten sin. ]
Overvelda på regjeringsmiddag
Dei to finn tonen, men Stisen er tydeleg på at posisjon og verv ikkje skal vera ein faktor i reknestykket. Trass i den sterke interessa Stisen har for politikk skuvar han kjærasten sin statsrådsstatus til side så godt han klarar. Det er interessant og spanande å få innblikk i ei ny verd, men det er ikkje noko å byggje eit forhold på.
Fordi eg ikkje passar inn i nokon boksar så blir folk nysgjerrige.
Når han kort tid etterpå er på ein regjeringsmiddag med regjeringsmedlemmar i kø for å helsa på han, og ein stykk statsminister som prikkar han på skuldra, blir han heilt overvelda.
– Eg var nok litt vel flink til å skuve unna at Henrik er politikar.
Stisen ler godt av seg sjølv, og fortel at han nok ikkje var heilt mentalt førebudd.
– Plutseleg sit eg og et middag med dei og diskuterer vær og vind, politikk og tru og alt som er.
Sidan han er homofil, men reknar seg som konservativ kristen, blir trua hans ofte eit samtaleemne.
[ SAMLIVSPANELET: Homofil i et heterofilt forhold. Skal jeg leve på en løgn, eller leve i synd? ]
Provoserer
– Er det litt slitsamt?
– Nei. Eg elskar å snakke om trua mi. Og fordi eg ikkje passar inn i nokon boksar så blir folk nysgjerrige. Det gjer at mange føler at dei kan snakke med meg om tru. Fordi dei tenkjer at «han her er ikkje «from».
Stisen legg om stemma si for å herme etter ein imaginær samtalepartnar si indre stemme.
Stort sett er det gode samtaler, men han opplever også andre, mindre trivelege reaksjonar.
– Nokon homofile blir frykteleg provoserte når eg fortel at eg går i ei pinsekyrkje.
Stisen etterapar ein dialog:
«– Er ikkje dei konservative i synet på homofili?
– Jau.
– Kva gjer då du der?»
– Så blir dei sinte av at ikkje eg synest det er forferdeleg.
Fiendebiletet og skyttargravskrig
Han prøvar å leggje inn gråtonar mellom det svarte og kvite. Fortelje at han har blitt møtt av menneske i dei kristne miljøa på ein kjempefin og respektfull måte, utan å leggje skjul på at det også har skjedd vanskelege ting. Men som oftast føler Stisen at han ikkje når inn.
– Mange vil halde fast på fiendebiletet sitt. På same måte som kristne gjer det andre vegen. Ein grev seg ned i kvar si grøft og fører skyttargravskrig.
Stisen tek seg i sjølv å teikne i svart-kvitt. Presiserer at det ikkje gjeld det store fleirtalet, og at ikkje alle har grave seg like langt ned. Men han sjølv? Han står der, midt på slagmarka. Ganske så aleine. Med tung skyts retta frå begge sider.
– Det høyrest ikkje triveleg ut?
– Nei, seier Stisen kontant, med eit uvant alvor i stemma.
Blir stille ei lita stund.
– Det er derfor det er så skummelt å sitje i dette intervjuet. Eg veit at kristne kan blir sure på meg fordi eg har fått meg kjærast, fordi dei meiner eg er eit dårleg førebilete.
Stisen legg om til endå breiare sørlandsdialekt og dreg på orda som for å etterlikne ein alvorleg, gammal mann:
– og «føre folk te fall».
– Andre kjem til å seie «Hallo, du anerkjenner ikkje homofile fullt ut, du slår ikkje ut med olbogane, veivar ikkje høgt nok med regnbogeflagget i pinserørsla». Dei vil at eg skal dyrke fiendebiletet. Det går eg søren meg ikkje med på.
– Eg må få lov å eige min historie.
[ Urokkelig pasifist: – Problemet er at lederne innbiller sine egne at krig er snakk om forsvar ]
Blei dårleg av å sjå seg sjølv i spegelen
Det er ein historie om å finne nyansane mellom svart og kvitt. Om å kjenne vakuumet mellom ideal og realitet på kroppen, og å oppdage at det berre er éin ting som kan fylle det.
Vegen til å bli den sjølvsikre og ekstroverte mannen han er i dag har ikkje vore strak. Stisen vaks opp i ein syskenflokk på fem. Mora hadde ei tydeleg gudstru og bad kveldsbøn med barna kvar kveld. Men i ungdomstidas leit etter eigen identitet opplevde han den kristne moralen som eit fengsel.
Det er ikkje enkle år for den unge guten. Han slit med å få venner. Foreldra skil seg, og faren blir stadig meir fråverande. Sjølvtilliten er på botn.
Dei to eldre brørne og faren driv alle med kroppsbygging og er som vandrande macho-ideal i Simon sine auge. Han ser opp til dei, men opplever at han ikkje når opp.
Ungguten unngår speglar så godt han kan. Dei gongene han får eit glimt av seg sjølv blir han dårleg av synet som møter han.
Inn i miksen kjem ein gryande mistanke om at A4-livet med kone og barn kanskje ikkje er for han.
[ Les Min tro med skuespillerbroren til Simon Stisen: Fra bibelfortellinger til actionfilmer ]
Gjekk «all in» for Jesus
Vendepunktet blir eit møte med Jesus på ei gudsteneste ein månad før han blir myndig.
– Eg blei frelst. Slik skikkeleg frelst.
Stisen snakkar i store bokstavar.
Plutseleg blir levereglane og moralen han før såg som stengsler til noko positivt. At evangeliet er livsendrande er ikkje lenger ein teoretisk klisjé, men eigenlevd erfaring.
Stisen bestemmer seg for «å gå hundre prosent for Jesus». Noko han framleis reknar som sitt livs beste val.
Eg er ikkje så redd for høge ideal, så lenge me er klare på at det i vakuumet mellom realiteten og ideala finst nåde.
Grunnskulelæraren trekkjer parallellar til debatten om det er usunt å oppmode ungdom til å gå «all inn» for Jesus.
– Den kristne bodskapen er den beste eg har høyrt. Å gje seg fullt og heilt til den er ikkje farleg. Men ungdom treng modne menneske rundt seg til å rettleie og til å vise eit sunt bilete av realiteten.
På den måten meiner Stisen ein kan unngå ei tru som brest når ein sjølv eller verda ikkje lever opp til ideala ein har bygd opp. Han er evig takksam for at han sjølv hadde slike menneske rundt seg. Trygge vaksne som gjorde at han ikkje var redd i møte med eit liv som ikkje blei som han hadde tenkt.
[ Tre norske blant EUs 100 klimanøytrale byer ]
Ikkje alle er positive
Ein ny sjølvtillit fyller unge Stisen. Verdien hans ligg ikkje lenger i kor tungt han kan lyfte, kor mange venner han har, eller kor blankpussa fasaden er. Det er som om noko fell på plass. Plutseleg passar både dei rasjonelle og åndelege spørsmåla som han har slite med perfekt saman, og dannar eit bilete av ein gud som seier at han er god nok som han er.
– Eg hadde fram til då hatt vanskar med å opne meg opp for andre menneske. Men no fekk eg for fyrste gong kristne vener, og Gud gav meg mot til å fortelje nokon av desse at eg hadde slite med homofile kjensler.
Mandalitten er open om kjenslene sine med nokre få, nære personar på denne tida. At han undervegs har valt å vera ærleg og sårbar trur han har bidratt til at han aldri har kjent at han har måtte bryte med personar eller miljø etter at han fekk seg mannleg kjærast. Stisen ser fram til å ta med Asheim på gudsteneste i Oasen i Mandal når sjansen byr seg.
– Mange av dei gler seg til å treffe Henrik, også har du den personen som har bedt meg seie ifrå på førehand kva dag det blir, slik at han kan sørgje for å ikkje vera der. Du har heile spekteret. Og det toler eg.
– Er det litt mykje å forvente av folk? At ein skal vera open og sårbar når klimaet er slik?
– Ja. Og det er ikkje akseptabelt å oppføre seg på den måten. Og det synest ikkje resten av kyrkjelyden heller at det er.
---
4 raske
- Gud er: God.
- På gravsteinen min skal det stå: Eg håpar det står at eg lét etter meg Jesu fotavtrykk der eg gjekk.
- Eg klarar meg ikkje utan: Jesus. Og iPhonen.
- Boka alle må lesa: Det blir veldig prektig å svara Jesus på førre spørsmål og Bibelen her, men alle må faktisk lesa Bibelen.
---
Hadde jentekjærast
Men også for Stisen sjølv tok det tid å slå seg til ro med tanken om å dela livet med ein av same kjønn. I ein lang periode la han heile spørsmålet om legning og seksualitet til side. Den nytente brannen for Jesus gjorde at det var rom til lite anna enn å byggje Guds rike.
– Eg hadde vel ein tanke om at viss eg lever hundre prosent for Gud så skal dette endre seg.
«Dette». Dette folk kallar homofili.
Etter den tida har dei fleste taktikkar blitt prøvd ut av Stisen. Å fornekte det. Bli saman med ei jente. Jobbe seg gjennom vanskelege hendingar frå fortida. Bli bedt for. Til slutt siste utveg: å leve aleine.
Ei kyrkje si oppgåve er ikkje å applaudere alle livsval eit menneske gjer, men det er å elske eit menneske uansett kva det gjer.
Det var heilt klart kva ideal Stisen meinte Bibelen teikna opp: Mann, kone, barn. Lykkelege alle sine dagar.
– Eg synest det er eit kjempeflott ideal. Men kva gjer du når du strekkjer deg alt du kan mot idealet, men ikkje når opp?
Det som har endra seg for sørlendingen er ikkje nødvendigvis idealet, men korleis han ser på vandringa her på jorda. Før var tanken at alt skulle falle på plass viss ein berre følgde det som stod i Bibelen.
– No tenkjer eg meir at ideala er uoppnåelege, og at det berre er nåden som gjeld. Og det er fint.
Han kan ikkje tru at livet på jorda skal vera ei eviglang liding. Det må finnast nyansar.
[ Borgs nye biskop trur kjønnsmangfald er Guds skaparverk: – Ei gåve til oss alle ]
Stod att aleine når andre stifta familie
Etter kvart byrjar venene å gifte seg og stifte familie. Den ekstroverte pastoren hatar å vera aleine så mykje som i ein halvtime. Heile livet har han hatt vener og familie rundt seg, døgnet rundt.
– Det kom til eit punkt der alle rundt meg gifta seg også sat eg att aleine. Då kjenner du deg berre einsam. Og einsemda veks. Folk blir meir og meir opptekne med familieliv.
Han skjønar at han må ta grep. Held det fram slik, er han redd han både skal miste trua og gå inn i ein depresjon. Det er ikkje berekraftig å klamre seg til å skulle leve aleine. Tanken om å greie å etterleve ideala brest.
Valet betyr to store endringar i livet hans. Han kan for fyrste gong i livet tenkje på å finne seg ein mannleg kjærast. Og han seier opp jobben som pastor.
– Eg gjekk til leiinga i kyrkja og sa at dette ikkje gjekk lenger. Eg elska å vera pastor og eg diggar framleis den kyrkja, sjølv om ho er ei såkalla homokonservativ kyrkje. Men eg meiner det mest skadelege av alt innan kyrkjeliv er hykleri. Det siste eg ville var å stå på ein scene og seie éin ting, for så å gjera noko anna.
– Kva tenkjer du om at kyrkja held fram ideal som er uoppnåelege? Er det sunt?
– Ei kyrkje si oppgåve er ikkje å applaudere alle livsval eit menneske gjer, men det er å elske eit menneske uansett kva det gjer, slik som Gud elskar menneske uavhengig av prestasjonar. Og derfor er eg ikkje så redd for høge ideal, så lenge me er klare på at det i vakuumet mellom realiteten og ideala finst nåde.
Å leve i synd
Er Jesus for eller imot homofile forhold? Er homofili synd?
Stisen veit ikkje. Han er framleis på ei reise. Men det han veit er at det ikkje kjennest like viktig å få svar på det lenger. Det var aldri meininga at menneske skulle greie å leve opp til alle ideala. Og han har ikkje dårleg samvit for at han har funne seg kjærast.
– Eg har det godt med Henrik, og eg har det godt med Gud.
I ny og ne blir han møtt med spørsmålet om det ikkje er forskjell på å leve i synd og falle i synd. Eit vanskeleg spørsmål, synest Stisen. Er det verkeleg slik at dei tinga han opplever å brynast på er noko verre enn det andre slit med? Kva er eigentleg verst, spør han seg, å vera ærleg om ting ein strevar med, eller ein av dei tallause døma ein har sett dei siste åra av kyrkjeleiarar som har gjort kritikkverdige ting i skjul?
– Viss folk vil, så må dei gjerne kaste stein på meg fordi dei meiner eg lever i synd. Men eg vil oppmode dei til å ta ein kikk i spegelen. Opplever dei då at dei verkeleg har alt på stell: lat dei kaste stein.
Eg har møtt fleire fordommar for mi kristne tru på Austlandet enn eg har møtt for mi homofile legning på Sørlandet.
Blei kalla homofob
Stisen vurderte aldri å finne seg ei meir liberal kyrkje der han ikkje ville møtt slike spørsmål då han flytta til Oslo. Det er andre kriterium som er langt viktigare for han. Som kor Jesussentrert kyrkja er og om han har tillit til leiarskapet. Dessutan:
– Eg er pinsevenn av legning.
Engasjementet og det frie, friske appellerer. At ein tør å utfolde og utfordre. Han trivast i Hillsong Oslo.
Men er det ikkje ei «frisk» pinsekyrkje i nærleiken når han er på reise, tek han til takke med det som finst. Sundag er gudstenestedag. Uansett om det er i ei katolsk kyrkje eller på eit bedehusmøte.
Dessutan møter han minst like mykje fordommar i andre samanhengar.
– Eg har møtt fleire fordommar for mi kristne tru på Austlandet enn eg har møtt for mi homofile legning på Sørlandet. Det synest eg at folk her kan tenkje litt på.
Stisen legg andletet i alvorlege faldar. Hans største frykt med å stille opp i pressa med historia si er overskrifter om at han «tek oppgjer» eller «bryt med» med kristne miljø eller verdiar.
– Folk har kalla meg for homofob, utan å vita at eg er homofil, berre fordi eg er ein del av eit kristent miljø. Korleis kan eg vera det? Det er rett og slett fordommar.
Likevel veit han at mange homofile sit på vonde erfaringar frå kyrkjeleg samanheng. Han vil nødig undergrave deira forteljingar.
– Eg håpar dei tør å vera ærlege om det. Men det er ikkje min historie. Eg har hatt godt av å vera del av dei kyrkjemiljøa eg har vore i, og eg har det godt der i dag.
Det er mange ting Stisen ikkje veit svaret på: Kunne han nokon gong tenkje seg å gifte seg i kyrkja? Stifte familie? Er framleis mann, kone og barn det bibelske idealet?
– Eg veit ikkje heilt endå. Eg må vera så ærleg. Det er ting eg prøvar å finne ut av. Men det kjennest i alle fall veldig rett å ha hamna der eg har. Saman med Henrik.
[ Advarte mot Kirills farlige prosjekt: – Jeg ble ikke lyttet til ]
