«Det viktigaste vi vil oppnå er å sørge for at president Obama kun får éin periode i stolen», sa Mitch McConnell i oktober 2010. To år ut i Barack Obama sin presidentperiode var McConnell og Det republikanske partiet på veg mot eit svært godt mellomval.
Tunge år
Demokratane haldt på fleirtalet sitt i Senatet i denne perioden, men McConnell sine kollegaer i Representanthuset tok over fleirtalet dette året og haldt på det i åtte år. Dei fekk riktignok ikkje kasta Obama ut av kontoret etter éin periode, men gjennom tida hans i Det kvite huset vart samarbeidstilhøva stadig vanskelagare. Det er mange grunnar til det, men ein av dei viktigaste er at republikanarane som vart valde inn vart stadig meir konservative og lite samarbeidsvillige.
Dei siste to åra av Obama sin presidentperiode, frå 2014 til 2016, var republikanarane i fleirtal i båe kammer av Kongressen, og det var krevjande år for presidenten. Mellom anna sto Høgsterett med ein dommar mindre i eitt år, fordi republikanarane nekta å vurdere den kandidaten presidenten nominerte til setet. Det var omsider Donald Trump som fekk oppnemne Neil Gorsuch til setet.
Slik det ligg an i dag, ligg republikanarane an til relativt lett å plukke opp dei to senatsplassane dei treng
I sikte for Kamala?
Viss Kamala Harris vinn valet 5. november – og nett no ser det ut til å vere eit stort «viss» – er det alt høve til å tru at livet hennar blir like vanskeleg som Barack Obama sitt var.
Med ein Kongress som ikkje vil spele på lag, er presidenten sine fullmakter begrensa. Det vil i praksis ikkje vere mogleg å gjennomføre lovarbeid, og presidenten er redusert til å gjennomføre politikk via såkalla presidentordre (executive order). Ulempen med denne formen for arbeid er at det er begrensningar på kva som kan gjerast på denne måten, og at det kan bli omgjort av den neste presidenten med eit pennestrók. For å gjennomføre solide endringar, er det naudsynt med prosessar som involverer ordinært lovarbeid i Kongressen.
Overgangsteamet til Harris er allereie i arbeid med å finne fram namn til regjeringa hennar og sette i gang prosessar som kan løpe fram mot innsetjinga 20. januar. Dei har truleg allereie begynt arbeidet med å gjere klart kva ho kan oppnå dersom ho ikkje har Kongressen med seg, eller berre har det eine kammeret, slik Joe Biden har i dag. Det er all grunn til å bu seg på denne situasjonen.
Senatet er truleg tapt
34 av dei 100 plassane i Senatet er på val i år, og 23 av desse plassane tilhøyrer i dag demokratiske senatorar. Det er utenkjeleg at demokratane kan forsvare den utgåande demokraten Joe Manchin sitt sete i svært konservative West Virginia, og det er fleire andre sete som er godt innanfor Det republikanske partiet sin rekkevidde.
Slik det ligg an i dag, ligg Det republikanske partiet an til relativt lett å plukke opp – minimum – dei to senatsplassane dei treng for å ta tilbake fleirtalet i det øvre kammeret i Kongressen.
Representanthuset kan vippe begge veier
I Representanthuset er alle representantane på val annankvart år. Korta blir slik kasta om på nytt kvar gong. Her sit republikanarane i dag med fleirtalet, 220 mot 212 med tre ledige sete, og her er det meir uvisst korleis det ender i november. Om lag 175 seter er sikre for demokratane, om lag 190 for republikanarane. Det er altså dei siste 70 som kan vere i spel – og realistisk sett kanskje berre mellom 40 og 50.
I mange av desse valdistrikta er det finteljing som vil avgjere, og nett no er det eit heilt opent spørsmål om speakeren i Representanthuset neste år er republikanar eller demokrat.
Dersom Kamala Harris vinn, må ho håpe på det siste. Og eit mirakel i Senatet.
