Kyrkjerådet fryktar ny kyrkjeleg organisering berre kan skje i tolv kommunar

Arbeidet med ny organisering av Den norske kyrkja (DNK) rullar og går, etter at Kyrkjemøtet i fjor med knappast mogleg fleirtal peika ut ei ny retning i arbeidet.

Onsdag og torsdag denne veka var det siste møtet til Kyrkjerådet, eller regjeringa i kyrkja om du vil, før årets Kyrkjemøte.

Kyrkjemøtet er det øvste, folkevalde organet i DNK, og dei møtast vanlegvis éin gong i året. I fjor vedtok dei mellom anna at kyrkja skal ha ei todela, dagleg leiing, der både kyrkjefagleg leiar (ofte ein prost) og administrativ leiar (ofte ei kyrkjeverje) skal vera jamstilte.

Dei kom også fram til at prestane framleis skal vera tilsette nasjonalt i kyrkja, medan resten i all hovudsak er tilsette lokalt, men ein ynskjer å delegere mykje av arbeidsgivaransvaret for prestane til fellesrådet.

Det viser seg å ikkje vera heilt enkelt å få til, noko fleire av kyrkjerådsmedlemmane gav tydeleg uttrykk for på denne vekas møte.

I august er målet å komme eit steg vidare – på Kyrkjemøtet i Trondheim.

[ Kyrkjas organisering eskalerer konfliktar, meiner fleire. No står endringar på trappene ]

Unaturleg

Spørsmåla kring ny organisering har vekt stort engasjement. Mykje fordi det er ei brei semje om at dagens ordning er langt frå ideell.

Ein av grunnane til dette er at det i DNK finst ulike juridiske arbeidsgjevarar for ulike yrkesgrupper, som ofte blir omtala som «dei to linjene».

Fleire trekkjer fram at det er unaturleg at ein liten stab som jobbar lokalt har ulike sjefar, arbeidsgjevarar, regler og system. Dessuten kan det gjere konflikthandtering på arbeidsplassen vanskeleg.

Medan prestane er tilsette i «rettssubjektet» Den norske kyrkja, har dei andre kyrkjeyrkene, til dømes diakon og kantor, ofte sitt lokale fellesråd som arbeidsgjevar.

Med vedtaket frå i fjor gjekk ein no for å behalde to ulike arbeidsgjevarar, men ein ynskjer altså å delegere mykje av arbeidsgivaransvaret for prestane til fellesrådet.

12 av 350

Men vedtaket var berre startskotet, for endå var, og er, det mange uavklarte sider ved modellen. Kyrkjemøtet i fjor bad Kyrkjerådet fremme saker til årets Kyrkjemøte, for å koma vidare i arbeidet.

Og det skapte «uro» og «mismot» då fleire på denne vekas kyrkjerådsmøte påpeika at den lange vegen ein alt gått i saka, kunne liggje an til å få minimal utteljing.

– I forslaget me fekk på bordet var det tolv stadar i landet ein kan overføre arbeidsgjevarfunksjonar for prestar til fellesråda, av 350 kommunar, seier kyrkjerådsmedlem og sokneprest Linn Strømme Hummelvoll til Vårt Land.

Under møtet innrømte ho at ho var skuffa då ho las sakspapira:

– Har me jobba så mykje, også er det 12 kommunar der me kan gjennomføre dette?

Nestleiar: – Er dette verkeleg verdt det?

I sakspapira frå administrasjonen stod det at ein i fyrste omgang berre bør gje arbeidsgjevarfunksjonar for prestane der fellesråda samsvarar med eit prosti, altså der det er eitt fellesråd i eitt prosti, eller der det er fleire prosti i same fellesrådsområde.

I fylgje sakspapira gjeld det sistnemnde dei fire største byane, medan det andre alternativet i dag gjeld i åtte kommunar.

Nestleiaren i Kyrkjerådet, Karin-Elin Berg (Open folkekyrkje), uttrykte frustrasjon:

– Då eg fyrst las saka så stilte eg meg spørsmålet: Er dette verkeleg verdt alt det me legg inn for å gjennomføre desse endringane?

Ho påpeika at arbeidet med omorganisering vil krevje mykje tid, både for Kyrkjerådet og Kyrkjemøtet.

– I tillegg vil det bli ulike modellar i heile kyrkja og i alle bispedøme i lang, lang tid. Det vil krevje ytterlegare resursar for å handtere ulikskapen.

Fungerande prost i Fana prosti Kjersti Gautestad Norheim seier til Vårt Land at ho meiner tida er inne for å ta eit val:

– Enten må me rygge og seie at me beheld dagens ordning med justeringar, eller så me byrje å tørre å prøve ut ting. Me kan ikkje sitje til me har éi løysing på plass, for det trur eg ikkje går.

– Er redd me set fyr på ei kruttønne

Tove Karoline Knutsen (Open folkekyrkje) var ein av fleire som også åtvara om ein annan, mogleg effekt av å vedta forslaget slik det låg:

– Viss me ikkje gjer endringar på dette kan me bli skulda for lureri om tvangssamanslåing av fellesråd, åtvara ho og heldt fram:

– Slik det står no er eg redd me set fyr på ei kruttønne, og det har eg ikkje lyst til.

I 2021 var ein såkalla prostimodell, eller prostifellesrådsmodell ute på høyring. Her var tanken å erstatte dagens kyrkjelege fellesråd som vanlegvis tilsvarar éin kommune med eitt prostifellesråd, som i det fleste tilfella ville bety større einingar.

– Kan bli sett som «snikinnføring»

I dei aller fleste prosti i dag er det fleire fellesråd. Gjennom høyringa sa ei stor breidde i DNK eit rungande nei til denne modellen. Og på Kyrkjemøtet i fjor blei det presisert at ingen fellesråd skulle bli slått saman med tvang.

Fleire i Kyrkjerådet meinte under sakshandsaminga at administrasjonens forslag til vedtak lett kunne sjåast på som ein omkamp om dette.

– Slik saka låg ville det bli oppfatta som ei «snikinnføring» av prostimodellen, seier Hummelvoll til Vårt Land.

Om det var ei uheldig utforming av vedtaket eller ein gjennomtenkt intensjon frå administrasjonen vil ho ikkje meine noko om.

– Men det stod ikkje noko om ein skulle tvinge nokon til samanslåing?

– Nei, men det låg der at når dei slår seg saman så kan dei få delegert prestar. Då blir det eit veldig press.

[ Skyhøyt sykefravær blant kvinner i Den norske kirke ]

Skal avgjerast på Kyrkjemøtet

Også kyrkjerådsleiar Kristin Gunleiksrud Raaum og preses Olav Fykse Tveit var uroa for dette.

Sistnemnde la fram eit forslag om å leggje til at«Bispedømmerådet bes vurdere om modellen kan innføres andre steder, der det er et lokalt ønske om det og de lokale forholdene ligger til rette» til vedtaket. Det fekk fleirtal med god margin.

Fleire andre endringar var også med på «mjuke opp vedtaket» som nokre kalla det.

– No tenkjer eg at me har opna vedtaket og at det blir ein prosess på Kyrkjemøtet, og det er der det skal avgjerast, seier Hummelvoll til Vårt Land etter vedtaket blei gjort.

[ Knut Josteins far var en profilert pastor. Men da han døde ble sønnen letta ]