Bemanningskrise i Oslo bispedømme – tok 17 telefonar før han fekk vikar

For berre ti år sidan var vikarlista lang og søkarbunkane høge hos Den norske kyrkja (DNK) i hovudstaden. Slik er det ikkje lenger.

Då prost Øyvind Stabrun i Groruddalen skulle skaffe prestevikarar til gudstenester og gravferder nyleg, måtte han ta sytten telefonar før han fekk napp.

Prosten kallar det «krise».

– Dette seier noko om alvoret i bemanningssituasjonen vi er i, seier Stabrun.

– Eg er uroa for bemanninga i kyrkja, også i Oslo.

Klar nedgang

For austkantprosten er bemanningskrisa ein urovekkande del av det store bildet: Kyrkja har eit viktig samfunnsoppdrag.

– Men vi slit med å få søkarar til stillingane som gjennomfører desse oppgåvene, og vi slit med å få tak i vikarar.

– Vi kan ikkje forvente at medarbeidarane våre skal jobbe 200 prosent. Det går ikkje – og er heller ikkje lov, seier Stabrun.

På dei fem åra Fredrik Brekke Møller har vore personalrådgivar i Oslo bispedømme, har han merka at noko har skjedd.

– Det har vore ein klar nedgang i talet på søkarar, kanskje særleg til kapellanstillingar. Før fekk vi gjerne åtte-ti søkarar på ei stilling. No er det bra viss vi får tre kvalifiserte, seier han.

Endå verre er det å skaffe vikarar, på både kortare og lengre basis.

– Vi har ikkje mange å ringe når det trengst. Det er nokre pensjonistar som reddar oss, samt prestar som ikkje er i fast teneste. Men det er korte lister å gå på no, seier Brekke Møller.

[ Hans Olav Westen (68) reddar Den norske kyrkja ]

«Stel» tilsette frå kvarandre

Det er ikkje berre prestar hovudstaden slit med å få tak i.

– Det er meir krevjande å få tilsette hos oss også – på alle nivå, seier kyrkjeverje Robert Wright i Kyrkjeleg fellesråd i Oslo (KFiO).

Det går ikkje an å sette to strekar under eitt svar på kvifor situasjonen har blitt sånn, slik Wright ser det. Den har truleg fleire grunnar, blant dei:

– Kyrkjene på Austlandet «stel» folk frå kvarandre. Det kan ha med lønn å gjere.

– Det er også store krav til tilsette på å levere, men med ressursar som blir færre og færre. Handlingsrommet avgrensar seg meir enn før, ut frå kva tilskot vi får frå kommunen. Det er mindre ressursar per kyrkjelyd i Oslo enn i for eksempel Asker og Bærum, seier Wright.

«Lønn i himmelen»

– Kva kyrkjelege stillingar gjeld dette?

– I stor grad alle, men særskild dagleg leiarstillingane. Dei har store krav, og ikkje ditto lønn, for å seie det rett ut, seier kyrkjeverja.

– Dette er kjempespennande stillingar, men vi ser kor krevjande deira mange ansvarsområde er. Daglege leiarar er direktør og løpegut på same tid.

– Vi slit med å få formidla den fantastiske moglegheita det å jobbe i kyrkja er

—  Prost Øyvind Stabrun

Wright seier at fellesrådet jobbar for å gjere apparatet rundt sterkare og betre.

– Men det er også noko med lønna, ut frå kan ein forvente for ein slik jobb. Vi kan ikkje forvente at folk tar slike jobbar berre fordi dei er i kyrkja. Tanken om «lønn i himmelen» kan vi ikkje styre etter, i konkurranse med andre arbeidsplassar, seier Oslos kyrkjeverje.

Vil ikkje vere borte

Prost Stabrun vil ikkje legge stein til byrda som dei ordinerte allereie ber tungt. Personalrådgivar Brekke Møller ser noko av det same:

– Eg trur at vissa om at vikarmarknaden er krevjande, kan gjere at nokre prestar kvir seg meir for å vere borte frå jobb. Det er ei tru eg ikkje har tal på, seier han.

– Denne situasjonen er ikkje ansvaret til den enkelte tilsette, seier Stabrun.

[ Krever svar om tilsetting av ny kirkeverge i Oslo ]

– Fått mykje gratis

I Oslo er det fleire institusjonar som utdannar til kyrkjelege stillingar.

– Vi har hatt nærleik til studentmassen og til det faglege miljøet. Oslo har fått mykje gratis, seier Stabrun.

Men no har bemanningsutfordringane som har ramma andre deler av landet, også kome til hovudstaden. Det har bispedømmet kanskje ikkje vore godt nok førebudde på, trur prosten.

– Vi slit med å få formidla den fantastiske moglegheita det er å jobbe i kyrkja er, og den tilliten du blir vist i møte med menneske i dei største overgangane i livet.

Utanom det overordna – at relativt få søker utdanning i kyrkjefag – trur prosten at dei har vore for dårlege til å skape entusiasme rundt det å jobbe i oslokyrkja.

– Vi er så utruleg heldige som får utøve verdas beste jobb. Saman med sokneråd og frivillige skal vi tilsette i kyrkja, gjere visjonen om å vere ei levande nær og tilgjengeleg folkekyrkje levande for alle som bur på denne plassen, seier Stabrun.

Prioriteringslista

Når det skortar på bemanninga, må kyrkja tenke på kva det viktigaste ho tilbyr er, seier prosten. I prioritert rekkefølge er det gravferd, dåp og gudsteneste, slik Stabrun ser det.

– Vi opplever for eksempel stor pågang på dåp om dagen, som er fantastisk. Då kan vi ikkje plutseleg måtte seie «beklagar, vi fann ikkje vikar, kan de utsette nokre månadar?»

Groruddalsprosten meiner kyrkja har hatt eit så inneslutta fokus at det har gått ut over rekrutteringa.

– Det er djup usemje om korleis vi skal organisere oss, og om korleis framtida til kyrkja skal sjå ut. Ein kan ha ein illusjon om at denne ueinigheita føregår i berre dei øvste organa i kyrkja. Men det stoppar ikkje der. Det som rører seg på toppen siv ned på grasrota.

– Når vi som kyrkje er på vårt beste, har vi stor tillit hos folk. Når vi som kyrkje er på vårt beste, avdekker vi òg kva som er utgangspunktet til kyrkja. Jesus blir synleg, den Jesus som i kraft av å vere Gud møter alle med openheit og ein uendeleg straum av kjærleik. Vi må tilbake til utgangspunktet: Denne forteljinga om Jesus.

– Det er ingen annan grunn til at vi er kyrkje, og det må vi ha i siktet.

[ Støre i stort intervju: – Eg ser på Bibelen og kyrkjas historie som eit etisk vegkart i mitt liv ]