Nyheter

Død Hamas-topp var pragmatikaren i gruppa

DREPEN: Hamas har sagt at drapet på deira politiske leiar, Ismail Haniyeh, er ei alvorleg eskalering i konflikten, og vil ikkje vil stå usvart. Men kven var eigentleg Haniyeh?

Ismail Haniyeh var fødd i flyktningleiren al-Shati, nord på Gazastripa, 19. januar 1962. Då han som litteraturstudent gjekk på universitetet i Gaza, vart han med i ei politisk gruppe som var forløparen til Hamas. Der var han aktiv i både lokalpolitikk og protestar, ifølgje The Guardian.

Då Hamas vart oppretta i 1987, i den fyrste palestinske intifada, var Haniyeh ein sentral skikkelse, ifølgje NTB. Intifada vil seie det folkelege palestinske opprøret mot israelske militære i dei israelskokkuperte områda på Gazastripa og Vestbredden i 1987–1993.

Hamas-toppen vart ved ei rekkje høve arrestert av Israel, blant anna i 1992. Då vart han saman med 400 palestinarar, blant dei fleire Hamas-leiarar, arrestert og deportert til Libanon. Eitt år seinare returnerte han til Gaza.

Var statsminister

I 2006 vart Haniyeh spurt om å danne regjering etter at Hamas vann det palestinske valet, og 29. mars 2006 vart han palestinsk statsminister. Han skal ha hatt problem med å styre, både grunna intern motstand frå president Mahmoud Abbas og den internasjonale motstanden av Hamas-regimet.

NY STATSMINISTER: Hamas-leiar Ismail Haniyeh snakkar med familiane til palestinske fangar i israelske fengsel, utanfor den palestinske parlamentsbygninga i 2006, kort tid før han blir palestinsk statsminister.

Haniyeh var berre statsminister i eitt år før han vart avsett av president Abbas. Hamas heldt likevel fram med å ha makta i Gaza, og Haniyeh var den lokale leiaren av gruppa i Gaza i meir enn ti år.

I 2017 vart han vald til å styre Hamas sitt politiske byrå, og styrte sidan gruppa frå Qatar og Tyrkia.

I fleire år heldt han til i Qatar, men då han natt til onsdag vart drepen, skal han ha vore i ei leilegheit i Teheran i samband med innsetjinga av den nye presidenten i Iran.

Pragmatikaren

62-åringen spelte ei stor rolle i å byggje opp Hamas, delvis ved å pleie forholdet til Iran. Han var også ein sentral figur i forhandlingane om våpenkvile mellom Israel og Hamas, og bygga diplomatiske relasjonar med andre land i Midtøsten.

Midtøsten-forskar Erik Skare sa til Vårt Land etter drapet på Haniyeh at han trur forhandlingane om våpenkvile mellom Israel og Hamas no blir sett på vent på ubestemt tid. Noko av grunnen til dette sa Skare var fordi Haniyeh har vore den største pragmatikaren i Hamas, og den som har vore villig til å forhandle om ei tostatsløysing.

Turkey's President Recep Tayyip Erdogan, right, shakes hands with Hamas movement chief Ismail Haniyeh, prior to their meeting in Istanbul, Saturday, Feb. 1, 2020. U.S. President Donald Trump's Mideast plan Trump's plan envisions a disjointed Palestinian state that turns over key parts of the West Bank to Israel. It sides with Israel on key contentious issues that have bedeviled past peace efforts, including borders and the status of Jerusalem and Jewish settlements, and attaches nearly impossible conditions for granting the Palestinians their hoped-for state.(Presidential Press Service via AP, Pool)

I 2018 vart den avdøde Hamas-leiaren lagt til på det amerikanske utanriksdepartementet si terrorliste. Grunngjevinga deira var blant anna at Haniyeh hadde tette band med den militære fløya i Hamas og vore talsmann for militær kamp, og dessutan at han skal ha vore involvert i terroråtak mot sivile israelarar.

Mista familie

Etter Hamas gjekk til åtak på Israel 7. oktober 2023, følgt av Israels massive bombing av Gaza, har Haniyeh mista tre søner og fire barnebarn, noko han sjølv stadfesta til Al Jazeera. Det skjedde 10. april 2024 då eit israelsk luftangrep trefte bilen dei sat i.

Haniyeh hevda sjølv at han hadde mista rundt 60 familiemedlem sidan konflikten mellom Israel og Hamas blussa opp etter Hamas-åtaket 7. oktober.

Ifølgje NTB skal gravferdsseremonien til Hamas-leiaren haldast i Teheran torsdag 1. august, og Haniyeh skal deretter flygast til Qatar der han skal gravleggjast dagen etter.

Tuva Hjeltnes

Tuva Bull Hjeltnes

Tuva Bull Hjeltnes er journalist tilknyttet nyhetsavdelingen i Vårt Land

Vårt Land anbefaler

1

1

1

1

Mer fra: Nyheter