Det er ettermiddag i starten av juli og utanfor Tøyen skole i Oslo spelar eit titals born fotball og andre ballaktivitetar.
– Det er eit populært tilbod, også ein del born frå andre bydelar kjem hit til Tøyen på sommarcamp, seier prosjektmedarbeidar i Tøyen sportsklubb, Yassin Merabet, til Vårt Land.
Sommartilbodet til klubben er gratis og Merabet reknar med at det kjem rundt hundre born kvar dag. Det er både opplegg på dagtid og kveldstid gjennom sommaren, og er eit kjærkomme tilbod for born som ikkje reiser vekk på sommarferie.
Mange norske born reiser ikkje på ferie fordi familien ikkje har råd. Ei undersøking gjennomført av Ipsos, for Blå Kors, visar at nær 3.000 foreldre og born i år søkte på Blå Kors sitt sommarferietilbod. Det er ei auke på 25 prosent sidan i fjor, melder KPK.
Blå Kors seier dei kan tilby ferie for 1.000 av desse, men om lag 2.000 får avslag på søknaden.
I ei anna spørjeundersøking Union har gjort for Røde Kors kjem det fram at ein av fire nordmenn seier dei er bekymra for om dei har råd til sommarferie, mens fire av ti seier dei ikkje har råd til å gje borna sine ferien dei skulle ønskje.
– Urovekkjande trend
Ingvill Alisøy-Gjerløw, einingsleiar for humanitær program i Røde Kors, bekreftar at dei ser ein auke i familiar som treng økonomisk hjelp i sommarferien.
– Det er ein urovekkjande trend. Dei siste to åra har det vore stor pågang hos oss. Først var det pandemi, og så kom dyrtid med auka prisar. Dette rammar dei som har minst, og folk som så vidt klarte seg før, treng no hjelp, seier ho og legg til:
Røde Kors opplever at fleire tek kontakt med dei, også familiar som ikkje har tronge hjelp tidlegare. Det er anten NAV, barnevernstenesta, skulehelsetenesta eller andre offentlege instansar som tek kontakt på vegner av familiar som har behov for hjelp frå Røde Kors.
– Me ser også at fleire tek kontakt etter at fristen for å søkje har gått ut, seier Alisøy-Gjerløw.
– Dei siste to åra har det vore stor pågang hos oss. Folk som så vidt klarte seg før, treng no hjelp
— Ingvill Alisøy-Gjerløw, einingsleiar for humanitær program i Røde Kors
Stort behov for hjelp
Statsminister Jonas Gahr Støre (Ap) sa i nyttårstalen sin at me nærmar oss eit vendepunkt i økonomien.
– Regjeringa sitt mål er klart: Folk skal få betre råd, sa Støre då.
I juni samanfatta han første halvår og delte ut ros til eiga regjering.
– Me er ved det vendepunktet i økonomien der folk får betre råd, sa Støre.
Men hjelpeorganisasjonar Vårt Land har vore i kontakt med melder om rekordhøge tal på familiar som treng økonomisk hjelp. I sommarmånadane brukar fem hundre frivillige i Røde Kors fritida si på å arrangere sommarferie for familiar.
Ferie for alle er i hovudsak finansiert av statlege middel, og i prognosen for 2024 ligg det inne tildelingar på 44,52 millionar kroner, ifølgje Røde Kors. Ein del andre sommaraktivitetar er finansiert av private gjevarar. Men dei skulle gjerne utvida tilbodet endå meir:
– Frivilligheita er heilt avgjerande. Hadde me fått fleire middel kunne me hatt fleire aktivitetar, som ville løyst litt av problemet. Men myndigheitene må også jobbe med å løyse dette, seier Alisøy-Gjerløw.
Røde Kors har ikkje har tal på kor mange som ikkje får tilbod hjå dei i sommar, men dei veit at dei ikkje klarar å nå alle. I år får 3.500 personar tilbod om ferieopphald gjennom Røde Kors sitt tilbod Ferie for alle. Eit slikt ferieopphald kan vare frå tre til fem dagar, og er for familiar som har strevd økonomisk i tre år eller meir.
– Me veit at me ikkje når ut til alle som treng det, i alle fall ikkje på ferieopphald. Folk som ikkje får plass på ferieopphalda våre, kan bli med på sommaraktivitetar som vert arrangert rundt omkring i landet. Der kan dei delta på alt frå kajakkpadling og fisketur, til klatrepark og tusenfryd. Det vil variere kva tilbod som finst i dei ulike lokalforeiningane, fortel ho.
På grunn av det aukande behovet har Røde Kors dei siste år dobla talet deltakarar på sommaraktivitetane sine rundt om i landet.
– Me må gjere det lettare å skape kortreiste ferieminne
— Marian Hussein, nestleiar i Sosialistisk Venstreparti
Færre born i låginntektsfamiliar
I januar i år publiserte Statistisk sentralbyrå nye tal for born som lever i låginntektsfamiliar. Statistikken viser at det i perioden 2020–2022 var 102.600 born som tilhøyrde ei hushaldning med vedvarande låginntekt. Dette er ein nedgang på 0,7 prosent frå perioden 2019-2021, som svarar til 8.100 born.
Alisøy-Gjerløw trur ikkje at desse tala har nokon umiddelbar påverknad på talet familiar som treng hjelp, og ser ikkje at behovet for hjelp vil bli mindre neste år.
– Sjølv om talet på born som lever i familiar med låginntekt har gått litt ned, er det framleis veldig mange born. Det vil vere behov for tilboda våre framover også. Derfor er det viktig at me sikrar midlar sånn at me kan gje ungane eit godt tilbod og gode ferieminne. Born skal ha like moglegheiter uavhengig av økonomien til foreldra, seier Alisøy-Gjerløw.
Kortreiste ferieminne
Sosialistisk Venstreparti (SV) er budsjettpartnar til regjeringa, og deira nestleiar Marian Hussein trur dyrtida me lever i har mykje å seie for at så mange no treng hjelp.
– Familiar som før hadde moglegheit til å spare for å reise på ferie, har no ikkje lenger råd, og det aukar igjen presset på dei hjelpetilboda som finst. Det er eit kommunalt og statleg ansvar å leggje til rette for at frivilligheita har midlar til å oppretthalde tilboda sine, seier Hussein.
SV: Dei som eig busselskap må tilby billegare reiser
Ho trur nokre løysingar er å styrkje kollektivtilbodet, men også å bli rausare med kvarandre.
– Me må blant anna gjere det lettare for folk å komme seg ut i naturen – det skal vere billig og tilgjengeleg. Derfor treng me betre kollektivtilbod, også om sommaren. Me må gjere det lettare å skape kortreiste ferieminne med lett tilgjengelege badeplassar og utlån av telt. Det vil gjere ferien litt lettare for desse familiane, seier ho og legg til:
– Eg synest også me skal bli flinkare til å invitere med oss folk om me har høve til det – om det så berre er ein ekstra plass i bilen eller sengeplass på hytta, seier ho.
