Norge kjøper krigstesta utstyr frå Israel til nye stridsvogner

«Ny stridsvogn skal utrustes med aktiv beskyttelse. Denne beskyttelsen leveres av Rafael, et israelsk selskap», opplyser Forsvarsmateriell til Vårt Land.

I februar i fjor kunngjorde Støre-regjeringa at Norge kjøper 54 stridsvogner av typen Leopard 2, frå Tyskland.

Verneutstyret Norge kjøper frå Israel ber namnet Trophy. Statseigde Rafael seier i marknadsføringa av Trophy at det er «verdas einaste stridstesta aktive vernesystem»

Sidan 7. oktober har Israel ført krig mot Hamas i Gaza. Trophy varslar stridsvognene om rakettar og missilar som blir skotne mot dei.

Kjøper israelsk til norske spesialstyrkar

Vårt Land bad om innsyn i dei fem siste Israel-kontraktane til Forsvarsmateriell: Kva type militært materiell blei kjøpt frå Israel – og til kva kjøpssum?

Dei fire andre kontraktane Forsvarsmateriell opplyser om, fortel at Forsvaret har kjøpt:

• Filter som vernar mot gass, montert på kampvognene CV90.
• Filter som vernar mot gass, montert på pansra kjøretøy av typen Iveco.
• Telekomutstyr til forsvarets spesialstyrkar.
• Verneutstyr til forsvarets spesialstyrkar.

Forsvarsmateriell nektar å gje Vårt Land innsyn opplysningar om verdien på kontraktane då dette er «forretningshemmeligheter».

Grensa går ved 50 millionar

Norge kjøper ikkje våpen frå Israel, slik våre naboland Danmark og Finland gjer, fortalde Vårt Land i desember. Danskane har kjøpt artilleri medan finnane har kjøpt luftvern. Finlands kjøpskontrakt blei signert medan israelske styrkar kjempa mot Hamas-krigarar i Gaza.

Stortinget har avgjort at norske våpensmier ikkje kan selje våpen til land i konflikt eller krig.

Og: Norge praktiserer eit strengt gjenkjøpsregime. Dersom Forsvaret kjøper våpen eller anna militært materiell frå ein produsent for over 50 millionar kroner, så må dette landets forsvar kjøpe våpen eller anna militært materiell frå Norge for tilsvarande sum.

Men kontraktar under 50 millionar kroner er det fritt fram for, også om produsentane er israelske.

No seier Stortinget at Forsvarets praksis med småhandlar i Israel kan halde fram.

Me kan ikkje bidra til den israelske militærøkonomien så lenge dei bombar sivilbefolkninga i Gaza og opprettheld folkerettsstridige busetjingar på Vestbreidda

—  Kirsti Bergstø, SV-leiar

To parti ønskjer forbod

I november sette to parti Norges politikk andsynes Israel på dagsorden. Bakgrunnen er krigen mellom Hamas og Israel.

SV krev «sanksjonspakke mot Israels folkerettsstridige krig mot Gaza».

Raudt vil ha «straffetiltak mot Israels folkerettsbrudd og menneskerettighetsbrudd på Gaza».

– Me må ramme Israel økonomisk, ikkje berre moralsk, sa stortingsrepresentant Stine Westrum (R) til Vårt Land.

I rekkja av straffetiltak fremma Raudt: «Stortinget ber regjeringen innføre forbud mot kjøp av varer fra Israels militærindustri.»

SV og Raudt vann ikkje fram i Stortingets utanriks- og forsvarskomité, fortel komitéinnstillinga

Fleirtalet vil handle litt

Stortingsfleirtalet, Arbeidarpartiet, Høgre, Senterpartiet, Framstegspartiet, Venstre og KrF, ønskjer ikkje noko forbod mot kjøp av varer frå israelske produsentar. Dersom ingen snur innan saka kjem opp til votering, etter planen 1. februar, fell forslaget frå Raudt og SV.

I desember opplyste forsvarsminister Bjørn Arild Gram (Sp) til Vårt Land at Norge kjøper forsvarsmateriell fra Israel: «Det dreier seg om små kvanta.» Han sa samstundes at «Israelsk industri er i en del tilfeller underleverandører til systemleverandører av materiell til Forsvaret».

Dette ville SV og Raudt ha slutt på. I komitéinnstillinga skriv partia at «både direkte og indirekte kjøp fra Israels våpenindustri bidrar til å styrke landets kapasitet til å opprettholde sine folkerettsstridige angrep og okkupasjon».

Vil svekkje Israels militærøkonomi

SV-leiar Kirsti Bergstø forklarar i ein epost til Vårt Land kvifor partia vil slutt på alle militære innkjøp i Israel:

– Over 10.000 barn er drepne i Gaza sidan 7. oktober. Dei humanitære tilhøva er eit mareritt. Israel har gjort det klart at dei ikkje lyttar til fordømingar og ord. Forslaga våre er ikkje behandla endå. Eg vonar stortingsfleirtalet innser før 1. februar at det einaste som verkar er å setje makt bak kravet om fred. Når det ikkje nyttar med fordøming og ord må me handle deretter.

Og utdjupar:

– Me kan ikkje bidra til den israelske militærøkonomien så lenge dei bombar sivilbefolkninga i Gaza og opprettheld folkerettsstridige busetjingar på Vestbreidda.

Israel brukar Nammos M141

Norske våpen er blitt brukt av det israelske forsvaret (IDF) i Gaza. Men rakettvåpena frå delvis statseigde Nammo er ikkje blitt eksporterte direkte frå Norge til Israel.

Nammo har ein fabrikk i USA som produserer ulike rakettvåpen. USA forsvar har ved fleire høve kjøpt større parti fra Nammos USA-fabrikk. Desse er så i neste omgang blitt donerte til Israel.

Dette betyr at norske styresmakter ikkje kan bestemme kvar våpena kan bli brukt.

I november blei det kjent at USA hadde levert 1.800 rakettvåpen av typen M141 til Israel, etter at IDF hadde bedt om 3.000, melde avisa Haaretz.

Nammo opplyste til Klassekampen at den amerikanske verksemda til våpenkonsernet er underlagt amerikansk lov og eksportkontroll.

... og Nammos M72

Måndag la IDF ut eit foto på eiga heimeside som viser ein israelsk soldat fyre av eit rakettvåpen i Gaza, og IDF har publisert ein video frå Gaza der ein soldat brukar eit rakettvåpen.

Oberstløytnant Palle Ydstebø ved Krigsskulen seier til Dagbladet at han ikkje klarar å sjå kva versjon fotoet viser, eller kvar det er produsert, men han er viss på at våpenet er ein M72.

Nammo opplyser at M72 berre blir skrudd saman to stader i verda: På Nammos fabrikk på Raufoss og på Nammos fabrikk i Mesa i den amerikanske delstaten Arizona.

---

Hamas-Israel-krigen

• Over 26.000 menneske er blitt drepne i israelske angrep mot Gaza sidan krigsutbrotet 7. oktober.
• Kring 9.000 av desse er Hamas-krigarar.
• 217 israelske soldatar er blitt drepne under krigen.
• Rundt 1.200 israelarar blei drepne i terrorangrepet mot Israel 7. oktober, 335 av desse var soldatar.
• 136 kvinner, menn og barn er framleis gislar i Gaza.
• Kjelder: Hamas-kontrollerte helsestyresmakter i Gaza, IDF

---