«Vi tar det for gitt at norske politikere ikke stiller opp i kirka som en ren valgkampaffære, og deretter lar saken ligge», skreiv Olav Øygard, biskop i Nord-Hålogaland, og Stein-Gunnar Bondevik, medlem av støttegruppa for familien Collin, i nordnorskdebatt.no to dagar før julaftan - og la til:
«Så da spør vi, når Collin-familien står overfor sin åttende julefeiring i Finnsnes kirke: Hva skjer i denne saken, politikere?
I juni i fjor kom Olaug Bollestad på vitjing til familien Collin. Seinare kom politikarar frå KrF, SV, Høgre og Ap. Statsråd og KrF-nestleiar Bollestad gav familien von om amnesti; at dei skulle få sleppe ut frå kyrkja og få opphald i Norge:
– Ja, det er klart at vi er der no, at for nokon er det aktuelt å få amnesti, sa ho i kyrkja.
«Eit verdig liv»
Bollestad sa til Vårt Land at det ikkje var snakk om å gje noko generelt amnesti, men at ho ønskte å sjå på om det var einskildsaker der regelverket slår urimeleg og urettvist ut.
I møtet med Collin-familien utdjupa Bollestad kva ho såg for seg:
– Dette er ein familie på tre. Dei snakkar språket, dei er ikkje her for å utnytte eit system. Du sit ikkje i mottak i fem år og i kyrkjeasyl i sju år for moro skuld. Det er tydelegvis ei stor bekymring for å bli sendt tilbake. Kva meir skal vi då gjere for å skape eit verdig liv? Då må vi evne å gje ein form for amnesti som sikrar at desse folka kan få eit verdig liv.
Solberg sa nei
Men ingenting skjedde. Dei tre blei sitjande i kyrkjeasyl – og Norsk organisasjon for asylsøkere (Noas) refsa Bollestads utspel i Finnsnes kyrkje:
«Jeg mener hun gir falske forhåpninger til kirkeasylantene, dersom hun ikke signaliserer en endret politikk fra regjeringen», sa generalsekretær Pål Nesse til Vårt Land.
Han understreka at kyrkjeasylantar ikkje bør få ei anna handsaming enn andre asylsøkjarar, berre fordi dei bur i ei kyrkje.
Vårt Land kjenner til at KrF prøvde å få statsminister Erna Solberg (H) med på eit amnesti til dei som hadde sete lenge i kyrkjeasyl. Men forslaget blei avvist på Statsministerens kontor.
Vi tar det for gitt at norske politikere ikke stiller opp i kirka som en ren valgkampaffære, og deretter lar saken ligge
— Biskop Olav Øygard og støttekomitémedlem Stein-Gunnar Bondevik
Endre lovverket
I ein e-post til Vårt Land skriv Bollestad at ho og KrF prøvde å hjelpe Collins då partiet sat i regjering:
«KrF har tatt til ordet for at familien Collin bør få opphold på humanitært grunnlag. De lever i en umenneskelig situasjon hvor livet er satt på vent år etter år. Dette tok KrF opp med våre kollegaer i regjering, dessverre fikk vi ikke gjennomslag for det da, men vil fortsette å jobbe for en løsning.»
KrF-leiaren forklarar at partiet over år har arbeidd for «å få til endringer i lovverk og system sånn at rettsikkerheten styrkes og at forvaltningen kan ha mer fleksibilitet i sine vurderinger. Det skal ikke være sånn at innvandringsregulerende hensyn skal trumfe alt.»
Då KrF gjekk inn i regjeringa i 2019 fekk partiet gjennomslag for eit amnesti for eldre, ureturnerbare personar med endeleg asylavslag.
No handsamar Utlendingsnemnda (UNE) sakene til vel 140 som har meldt seg med ønskje om opphald i Norge. Til no har 37 fått opphald som følgje av eingongsløysinga – og 52 har fått avslag. Men mange av dei som har fått opphald, har berre fått for eitt år om gongen.
Statsråd gjorde om avslag
KrF har tidlegare vist stor vilje til å gripe inn i asylsaker. Som KrFs justisminister liberaliserte Aud Inger Aure i 1998 reglane for asyl og opphald på humanitært grunnlag i Norge – i tråd med den politiske plattforma til Bondevik I.
I 2002 avdekte VG at Aure og statssekretær Åshild Anmarkrud (KrF) hadde omgjort ei lang rekkje saker der asylsøkjarane hadde fått endelege avslag. Ankeinstansen Utlendingsnemnda (UNE) blei etablert i 2001, og fram til det blei ankesaker avgjort i utlendingsavdelinga i Justisdepartementet.
Trass avslag i fagavdelinga innvilga Aure og Anmarkrud opphald i eit høgt tempo i 1998, fortalde VG. Då Bondevik-regjeringa la fram den politiske rekneskapen etter eit år ved makta, i oktober 1998, hadde 200 personar fått omgjort gamle avslag.
Handlar om truverd
Familien i Finnsnes kyrkje, Merry Anjala, Anonipillai Johnsen Collin og dottera Dilani Johnson Collin, kom til Norge frå Sri Lanka i 2009. Familien fortel at dei flykta fordi dei var med i separatistrørsla tamiltigrane (LTTE) under borgarkrigen.
I frykt for å bli forfølgt, fengsla og torturerte, seier familien at dei ikkje kan reise tilbake til heimlandet.
UDI og UNE har avslått asylsøknadane deira. Konklusjonen er at familien ikkje har behov for vern i Norge, og at historiene deira ikkje er truverdige. Etter rundar i tingrett og lagmannsrett har Høgsterett stadfesta avgjerda i utlendingsforvaltninga.
UNE seier at truverdet til familien er svekka då dei ikkje fortalde om deltakinga i LTTE i det første asylintervjuet.
---
Kyrkjeasyl
- Inneber at ei vigsla kyrkje kan fungere, i ein periode, som ein fristad der politiet ikkje går inn.
- Innført i Norge med kristendommen.
- Fekk fornya aktualitet i 1990-åra, flyktningar med asylavslag søkte vern i norske kyrkjer.
- Politiet fekk i 1993 ein instruks frå Justisdepartementet om ikkje å gå inn i kyrkjer og hente folk ut, instruksen står framleis ved lag.
---
