Kva gjer ei handling kyrkjeleg?

«Kirkelig gravferd må være kirkelig» skriv Vårt Land på leiarplass 4. oktober. Ja, kva skulle den elles vere, tenkjer eg.

Inne i avisa vert kapellan Margrete Schmidt Johansen sitert på følgande: «Vi har en fin form på gravferden, som mange kirkesamfunn har henta inspirasjon fra. I det store og det hele fungerer gravferdsritualet i kirka godt.»

Eg er langt på veg einig. Og likevel sit eg att med eit spørsmål som eg trur vi som kyrkje gjer klokt i å reflektere rundt og snakke saman om. For kva er det eigentleg som gjer ei handling kyrkjeleg?

[ Tror befolkningen tåler at det forkynnes i gravferd ]

Og i forlenginga av det: Må vi alltid synge to salmar og lese til saman fire bibeltekstar for at ei vigsle skal vere kyrkjeleg? Og: må vi alltid synge tre salmar og lese tekstar både frå Det gamle testamentet, frå brevlitteraturen og frå evangelia for at ei gravferd skal vere kyrkjeleg?

Rituala både for gravferd og vigsel kan for nokre verte for grandiose og for fullpakka av både ord og tonar

Meir fleksible ritual

Spørsmåla kan kanskje verke både provoserande og tullete. Men eg meiner dei alvorleg. Eg trur nemleg at rituala både for gravferd og vigsel, for nokre kan verte for grandiose og for fullpakka av både ord og tonar. Det vert rett og slett for mykje av det gode, særleg der forsamlinga er liten og dei som er samla ikkje er vant til mange og store ord.

Eg ynskjer meg for all del ikkje at normalordninga skal verte minimalistiske seremoniar som er over på kortast mogleg tid. Men eg ynskjer meg ordningar som er opne nok til at dei kan tilpassast ulike behov og ulike livssituasjonar utan at presten må ty til sitt pastorale skjønn og kjenne på at han eller ho eigentleg handlar litt på utsida av ordninga og litt på utsida av det prost og biskop helst vil vite noko om.

Eg ynskjer meg ordningar som er opne nok til at dei kan tilpassast ulike behov og ulike livssituasjonar

Passe for fleire

Så, kva er det djupast sett som gjer ei gravferd kyrkjeleg? For meg er det at vi legg den døde i Guds hender og at det kristne håpet vert formidla. Det treng eg ikkje alltid tre bibeltekstar og tre salmar til, sjølv om det i mange tilfelle både er fint og gjer godt. På same vis er det som gjer ei vigsle kyrkjeleg at eg som prest, saman med forlovarane og evn andre som er til stades, ber om Guds velsigning over dei to som giftar seg. Det treng eg heller ikkje alltid fire bibeltekstar og to salmar til, sjølv om det og i dei aller fleste tilfella er både fint og vakkert.

Kanskje er det berre eg som kjenner på dette, men om fleire kjenner på det same, bli med i samtalen! Saman kan vi legge til rette for at dei kyrkjelege handlingane høver for enno fleire også i tida som kjem. Både for dei som ynskjer mange og store ord og for dei som kjenner seg meir heime med få, enkle ord, stille og bøn, også ved dei store hendingane i livet.

[ Ny rapport: Én av fire sier de har opplevd konverteringsterapi ]