Fleire moskear, meir sosial kontroll

På eit nyleg seminar i regi av kompetanseteamet mot tvangsekteskap, kjønnslemlesting og negativ sosial kontroll, kom det fram at talet på saker har auka frå 759 til 891. Dette svarer til 17 prosent auke. Kompetanseteamet er eit tverrfagleg team som ligg under Bufdir. Hovudoppgåva deira er å gi råd og rettleiing til dei ulike tenesteapparata, frivillige organisasjonar og enkeltpersonar som tek kontakt. Imdi, som også jobbar førebyggjande med denne tematikken, fekk 950 saker å jobbe med i 2022. Som tidlegare år dreidde 75 prosent av sakene i 2022 seg i hovudsak jenter/kvinner med bakgrunn frå Syria, Somalia og Pakistan, i tillegg dei til dei andre Mena-land (land frå Midt-Austen og Nord-Afrika). Mørketala er truleg store. Men den instansen som naturleg nok fekk flest førespurnader, var politiet.

Vaktarar av æra til familien

Frå mi tid som minoritetsrådgivar i Imdi har eg lang erfaring frå «førstelinja» i forhold til denne tematikken. Ei av hovudoppgåvene mine var å ta opp negativ sosial kontroll både med ungdommane og med foreldra deira. Som oftast tok familiane utgangspunkt i at det var kulturelle utfordringar som låg til grunn for at enkelte internt i det norsk-muslimske miljøet dreiv med negativ sosial kontroll, men når vi saman pirka på det kulturelle aspektet og stilte spørsmål rundt kulturell praksis som gjekk mot dei universelle menneskerettane, som til dømes likestilling eller sex utanfor ekteskap, dukka den religiøse komponenten opp. Kva som er halal og kva som er haram, altså kva som er lov og kva som ikkje er lov. Jentene blir kontrollerte, men også gutar har ansvar. Det er som oftast mannen/guten som har ansvaret for å verne æra til familien. Dette blir gjort ved å kontrollere dei kvinnelege familiemedlemmene som til dømes mødrer, søstrer, og kusiner. I enkelte tilfelle kan mannen eller guten som har fått denne oppgåva, oppleve dette som belastande.