Her løyser dei prestekrisa med eigne krefter

I bygda Hellesylt på Sunnmøre har prestebemanninga lenge bore preg av vikarløysingar. I fem av dei siste ti åra har Sunnylven kyrkje vore vikarbemanna. I ei oversikt over prestemangelen, presentert i Vårt Land nyleg, framstod Møre som verstingen av bispedøma, med 15 ledige prestestillingar.

[ Det kan bli enda færre prester i nord ]

Stig Tryggestad har vore soknerådsleiar dei siste elleve åra.

– Vi har sett ei utvikling der vikarløysingane vert ei permanent løysing. Det er umogleg å skape eit rikt og kreativt liv i kyrkjelyden når prestebemanninga baserer seg på ein vikar som kjem innom kvar tredje søndag – for so å verte erstatta av ein ny vikar etter kort tid, meiner han.

Tryggestad ynskjer ein prest som kan skape ein levande kyrkjelyd på sikt, og som kan vere på lag med lokalsamfunnet på ulike plan.

Akkurat no deler dei prest med Stranda, men det er òg ei vikarløysing.

På lag med lokalsamfunnet

Det er stor oppslutnad om kyrkja på Hellesylt, med bra gudstenestebesøk og mykje dugnadsinnsats. Mellom anna har kyrkjelyden sjølv måla opp att Sunnylven kyrkje både utvendig og innvendig. Dåps- og konfirmasjonsprosenten ligg langt oppe på 90-talet. Og no ser bygda ut til å få ei løysing på prestebemanninga, som soknerådsleiaren meiner er eit konkret utslag av den gode dugnadsånda.

Frå 1. juli vert Ann Kristin Langeland, fødd og oppvaksen på Hellesylt, tilsett som prestevikar i full stilling i Sunnylven og Stordal, på fullmakt frå biskopen. Ho har allereie tenestegjort som prestevikar i fleire år. No har ho sagt opp jobben som assisterande rådmann i Volda, og håpar på ei framtid som prest.

– Det er jubel i bygda over denne løysinga, og det er flott at Ann Kristin tek eit slikt verdival, meiner Tryggestad.

---

Prestekrise

• Møre bispedøme slit med presterekruttering, i ei oversikt i Vårt Land toppa dei nyleg lista med 15 vakanser. Mange av fjordbygdene, som Hellesylt, har hatt ei lang rekke med vikarløysingar.
• 1. juli byrjar Ann Kristin Langeland som prestevikar i Sunnylven og Stordal. Ho er ei av mange som no søkjer seg over i presteyrket, med utanom-teologisk bakgrunn. Dei vil utgjere ein viktig del av løysinga på prestebemanningskrisa.

---

Djupe røter i bygda

– Ho kjenner fjordfolket og bygda – og bryr seg på ein måte som vi vil nyte godt av på mange plan. Ho vil gi oss alt det vi ikkje kan få frå ei lang rekke av vikarprestar, seier ein nøgd soknerådsleiar.

Ann Kristin Langeland brukar ikkje ordet jubel, men registrerer at bygdefolket ser fram til å få sin eigen, lokalt forankra prest.

– Eg merkar mykje positiv respons, det er eit utruleg fint innsteg i eit, for meg, nytt yrke. Det gir tryggleik, seier ho.

Ho har over år tenestegjort som lek prestevikar i fleire sokn i fjordbygdene på Sunnmøre. Etter den erfaringa, seier ho no farvel til kommunal sektor, etter fleire leiarstillingar. Aukande omfang av kyrkjeleg tilknytning og virke har gitt henne meirsmak.

[ Senterpartiet med pengepakke mot prestekrise ]

Prestar med ulik bakgrunn

Langeland meiner det ikkje er naudsynt med ei doktorgrad i teologi for å kunne fungere som prest i bygder som Hellesylt.

– Det er likevel viktig at det vert forska på TF og MF, for faget treng det. Men ordninga med presterekruttering av folk med annan bakgrunn, er eit positivt tilskot for dei mange stadane som må leve med prestemangel og vikarløysingar over lang tid, meiner ho.

Det har vore stor auke i søknader til evalueringsnemnda, som vurderer folk med ulik yrkesbakgrunn før dei kan gjere presteteneste.

– Eg trur mange innser at dette er eit godt bidrag for å styrke prestedekninga vår. Det er bra at kyrkja, også sentralt, no tek rekrutteringskrisa på alvor og legg til rette for ei føreseieleg ordning knytt til alternative vegar til ei presteteneste, sier Langeland.

Ho undrar seg over at Møre bispedøme slit med prestemangel.

– I tillegg til at det er vakkert her, opplever eg stor takhøgde, med mykje vilje til inkludering. Mange trur at ei lita bygd på vestlandet er prega av konservativ tankegang, men eg merkar ikkje noko til konservatisme som skapar vanskar. Eg veit ikkje om eit einaste menneske i bygda som vil reagere på å få ein kvinneleg prest i kyrkjelyden, fortel ho.

Ho tenker at nyutdanna prestar vegrar seg for å søke til småstadar, på grunn av manglande oppfølging i ein liten stab.

– Det kan eg forstå, men eg har allereie hatt gode opplevingar som prest i fjordbygdene, og både biskop og administrasjon viser vilje til å legge ting til rette, seier ho.

No ser ho fram til den første ordinære gudstenesta 4. juli.

[ Har lyst ut prestestilling to gonger - får ingen på intervju ]

Indrefiléten i Noreg

Prosten i Nordre Sunnmøre prosti, Svein Runde, har sjølv gode erfaringar som prest på Hellesylt og i Geiranger i 26 år.

– Eg meiner området er indrefiléten av Noreg, og ikkje berre når det gjeld natur – distriktet har ein like sterk status når det gjeld kyrkjeleg aktivitet og engasjement. Eg opplevde sjølv nærleiken til folk i mi prestetenesta, seier prosten.

Heller ikkje han skjønar kvifor Møre toppar lista over vakansar i norske bispedøme.

– Men eg hugsar prestekulla på 120 uteksaminerte på MF på 70-talet. I dag er dei på veg inn i pensjonsalderen, og talet på prestestudentar er ein liten brøkdel. Hovudårsaka til prestemangelen er rett og slett at for få vel presteyrket, meiner han.

Verdsarvprest på Geiranger-ferga

Han har jobba mykje for å styrke presterekrutteringa til fjordbygdene på Sunnmøre, og ser på løysinga med leke prestevikarar som eit viktig satsingsområde for å demme opp for prestekrisa. Ann Kristin Langeland er ei av dei, ho var med i det første kullet han konfirmerte på Hellesylt.

Fjordbygdene på Sunnmøre er indrefiléten i Noreg når det gjeld natur – eg meiner området har same status på kyrkjeleg engasjement.

—  Prost Svein Runde, Nordre Sunnmøre prosti

– Akkurat no har vi fem ledige prestestillingar i prostiet, men vi har òg sju personar som er på veg inn i det vi kaller prestar under utdanning, eller prestevikarar som kjem fra annan bakgrunn enn teologi, og som no vert godkjende for kyrkjeleg teneste. I den ordninga får dei òg oppfølging og utdanning, slik at dei til slutt kan ta praktikum og bli ordinerte, om dei ynskjer. Eg erfarer at dei er svært reflekterte rundt yrkesvalet sitt og trur dei vert eit positivt tilfang for kyrkja med sine annleise erfaringar, seier han.

[ Ønsker at prester kan stå i tjeneste til fylte 75 år ]