Tommy og Karianne droppa ikkje bryllaup likevel

Tre damer med matchande perle-hårbøylar snik seg lydlaus inn på bakarste rad. Framme ved altaret står eit kommande ektepar dei ikkje kjenner.

Delegasjonen på bakarste benk starta frå morgonen av i Molde for å rekke å overraske den neste brura som skal til altars i Gamle Glemmen kyrkje i Fredrikstad.

For sjølv om paret der framme ennå ikkje har sagt sine ja, er det mindre enn ein time til neste par står klart.

Det er ein heilt vanleg torsdag ettermiddag, men datoen har det fiffige formatet 23.03.23. Vårt Land har fått blitt med på drop-in-bryllup. Og med både valentinsdagen og like fiffige 24.04.24 rundt hjørnet er det på nytt høgsesong for den spontane bryllupsforma.

Det er ikkje mykje i Gamle Glemmen kyrkje her som minner om Las Vegas. I staden for ein Elvis-imitator er det sokneprest Hege Fagermoen som står for både vigsling og song, og den overdådige blautkakeestetikken er bytt ut med over 800 år gamle kvitkalka steinveggar og ljosekroner med levande ljos.

Drop-in bryllaup ville for få år sidan vekt assosiasjonar til Hollywood-filmar, der hovudpersonane ramlar inn dørene på «Little White Chapel» etter ei fuktig natt på byen.

Men dei siste åra har Den norske kyrkja arrangert det dei omtalar som drop-in-bryllaup, sjølv om ein rett nok må ha søkt og fått ein attest frå Skatteetaten fyrst, og ikkje berre kan snuble innom på rein impuls.

Gøymer seg for brura

Då det fyrste paret i Gamle Glemmen er godt gift og utvekslar gratulasjonar og skålar i inngangspartiet, nyttar dei tre kvinnene på bakarste benk høvet til å alliere seg med kyrkjetenar Gulland.

Er det ein stad der dei kan gøyme seg for det neste brureparet, slik at systrene og mor til brura ikkje får auga på dei før ho går opp kyrkjegolvet, tru? Galleriet kan kanskje fungere? Dei inntek gøymestaden sin like før det komande ekteparet, Tommy Iversen og Karianne Klemetsen, kjem til kyrkja.

Prest Fagermoen tek ein rask gjennomgang av seremonien med brureparet i våpenhuset.

Presten forklarar Klemetsen at ho må gå sakte, og nynnar medan ho demonstrerer takta brura bør gå i.

På eit lite bord ligg det klart biblar med ein konvolutt med namnet til kvar av para som skal gifte seg her i dag.

– Me synest det er gøy å kunne gifte oss på ein litt annleis måte, seier Klemetsen.

– Det er berre litt synd at det ikkje kan koma nokon frå min familie, men dei bur i Molde, forklarar ho, uvitande om dei tre som har gøymt seg.

Forlova i 21 år

Sjølv om drop-in-namnet gjev inntrykk av noko spontant, har denne dagen vore i kjømda lenge. Det er nemleg lenge sidan brudgommen gjekk ned på kne.

21 år og to døtrer seinare tok brura saka i eigne hender etter å ha sett at kyrkja i Fredrikstad annonserte at dei skulle ha drop-in-bryllaup, ho «fridde» på nytt i retur. Og her står dei. Nervøse, men spente.

Han ved altaret, ho med ei av dei to seksten år gamle tvillingdøtrene i kvar arm.

Dei skal fylgje mora ned kyrkjegolvet.

– Mamma, det går bra, roar ei av dei.

– Mamma, ta ut tyggisen, skyt den andre inn.

– Jeg svelger´n, kjem det løysingsorientert frå brura, rett før dørene inn til kyrkjeskipet opnar seg.

Rådhus enkelt og kyrkje storslått?

På alle hjartas dag, Valentinsdagen, 14. februar er det i år 15 drop-in-arrangement i regi av Den norske kyrkja (DNK). I fjor var det 34 par som gifta seg på Sankt Valentins dag i DNK.

Avdelingsdirektør i Kyrkjerådet, Jan Christian Kielland, seier han ikkje veit når det blei arrangert kyrkjeleg drop-in-bryllaup i Noreg fyrste gong, men han hugsar eit tilbake i 2017 i Sjåk.

– Men det var fyrst i 2022 det skjedde i eit litt større omfang, og i fjor blei det oppmoda til det og promotert frå nasjonalt hald i kyrkja, fortel han. Det same har dei gjort i år.

---

Her har Den norske kyrkja drop-in bryllaup på valentinsdagen 2024

• Øyer kyrkje, Hamar bispedøme
• Ål kyrkje, Tunsberg bispedøme
• Nøtterøy kyrkje, Tunsberg bispedøme
• Ås kyrkje, Borg bispedøme
• Ski nye kyrkje, Borg bispedøme
• Askim kyrkje, Borg bispedøme
• Ulsteinvik kyrkje, Møre bispedøme
• Nedstryn kyrkje, Stryn, Bjørgvin bispedøme
• Flosta kyrkje, Arendal, Agder og Telemark bispedøme
• Vågåkyrkja, Hamar bispedøme
• Egersund kyrkje, Stavanger bispedøme
• Oddernes kyrkje, Kristiansand, Agder og Telemark bispedøme
• Flå kyrkje, Hallingdal, Agder og Telemark bispedøme
• Asak kyrkje, Halden, Borg bispedøme
• Årnes kyrkje, Borg bispedøme

(I tillegg arrangerer Sjømannskyrkja i Torrevieja, Spania drop-in bryllaup 14. februar.)

Kjelde: Den norske kyrkja

---

Kielland seier dette er noko dei også vil ha fokus på framover.

– Det er ei viss kulturell forventing om at kyrkjelege merkedagar som dåp, gravferd, konfirmasjon og bryllaup skal vera store og kostbare. Me vil vise at det ikkje treng å vera tilfelle, seier kyrkjerådsdirektøren om bakgrunnen for satsinga.

Han fortel at kyrkja har slite med at ein del folk har inntrykk av at bryllaup på rådhuset er små og enkle, medan kyrkjebryllaup må vera storslegne.

Me vil vise at ein ikkje treng å ha hundre gjester og heimestrikka bordkort

—  Sokneprest Hege Fagermoen

Sjølv om det har vore opning for enkle kvardagsbryllaup i kyrkja lenge, er drop-in-konseptet med på å gjera det ekstra synleg og tilgjengeleg.

– Me utfordrar forbrukarsamfunnet med å vise at det sentrale og viktige står att sjølv om ein fjernar den store festen og dei kostbare rammene mange kjenner ei forventing om å ha. Det er eit fullverdig bryllaup, sjølv om det er enkelt og lite, seier Kielland, som gjerne vil gjera terskelen for å gifte seg i kyrkja lågare.

Lukrativ dato

Tilbake i Glemmen sokn denne vårdagen i 2023 er det heile sju par som blir erklærte som «rette ektefolk».

To av bryllaupa finn stad i den største kyrkja i soknet, Fredrikstad domkyrkje, resten skjer i den minste, mellomalderkyrkja Gamle Glemmen kyrkje, der Vårt Land får bli med på to av dei.

Me utfordrar forbrukarsamfunnet med å vise at det sentrale og viktige står att sjølv om ein fjernar den store festen og dei kostbare rammene

—  Jan Christian Kielland, Avdelingsdirektør i avdeling for kyrkjefag og økumenikk i Kyrkjerådet

Datoen er valt av den enkle grunnen at formatet appellerer: 23.03.23. Den siste seremonien startar klokka 23.03.

Kyrkja har i forkant oppmoda soknebarna til å fri til sin utkåra på valentinsdagen. Også i 2024 gjer dei det same, men i år er det så klart 24.04.24 som er den store bryllaupsdagen.

Presten: – Det overraska meg

Det er fyrste gong Fagermoen er med på drop-in-bryllaup. I forkant av den store dagen har ho møtt mykje takksemd og begeistring for tilbodet.

– Det kan vera folk som ikkje har pengar til eit stort bryllaup, eller folk som har vore saman lenge, men der dagane berre har tatt kvarandre. Her er eit ferdig opplegg som er enkelt å melde seg på, og fleire set ord på at det betyr mykje for dei å gifte seg i kyrkja.

Kyrkja er pynta med blomar, og på veg ut får para kvart sitt stettglas med alkoholfrie bobler. Det meste er tenkt på.

Og for dei som ynskjer det kan ein gå i heilt ferdiglagte gjerningar, der til og med salmar og songval er tatt. Men Fagermoen fortel at alle som skal gifte seg i dag har ynskt seg eigne songar og personleg preg.

– Det overraska meg, eg trudde folk kom til å takke ja til den pakka me tilbyr. Det er veldig hyggeleg å sjå at folk tenkjer gjennom desse tinga og er så engasjerte. Det er ikkje slik at sjølv om ein vel drop-in-bryllaup så bryr ein seg ikkje om korleis seremonien er, fortel Fagermoen med glød i stemma.

Dei som meldte seg på i god tid har ho rukke å ha samtale med i forkant av viinga. Dei som kjem meir i siste liten har ho ein telefonprat med, men naturleg nok blir det ei litt meir standardisert tale.

Live-streamar

Iversen og Klemetsen har levert inn sine ynske for seremonien. Ut skal dei gå til bruremarsj frå Øre. Av salmar er det «Blott en dag», «Å leva, det er å elska» og «Deilig er jorden». Men fyrst skal tonane i Wagners bruremarsj fylle mellomalderkyrkja.

Dørene blir slått opp og på tvers av rommet låser Iversen og Klemetsen blikket i kvarandres.

På veg ned kyrkjegolvet sveipar brura blikket over dei frammøtte.

Ho får auge på mora og systrene som likevel har tatt turen frå Molde, og lyser opp i tydeleg overrasking. Eit par tårer må tørkast.

Ei av gjestene livestreamar heile seansen med mobiltelefonen for dei gjestene som ikkje fekk til å koma.

– Ikkje den same forventinga om at alt må vera perfekt

Vårt Land ringjer Karianne Klemetsen nesten eit år seinare, og ho ser tilbake på bryllaupsdagen med stor glede.

For henne og brudgom Tommy Iversen var drop-in-bryllaup midt i blinken. Trass i ei lang truloving hadde dei så å seie landa på å droppe å gifte seg.

– Men her kunne me ta det litt på sparket, og sleppe alt stresset rundt. Det var ikkje den same forventinga om at alt måtte vera perfekt, forklarar Klementsen.

Prest Fagermoen trur dette er litt av suksessfaktoren.

– Me vil vise at ein ikkje treng å ha hundre gjester og heimestrikka bordkort, heldt eg på å seie.

Ho fortel at det etter drop-in-vigslene, har fleire tatt kontakt for å gifte seg i enkle, kvardagsseremoniar.

Hadde det ikkje vore for drop-in-tilbodet hadde me nok ikkje gifta oss i kyrkja.

—  Lynn Utigård Rolf

Faktisk var det to par som gifta seg veka etter valentines i fjor, fordi dei ikkje rakk å få papira i orden.

– Tradisjonelt har bryllaup vore store hendingar, men mange ting har endra seg. Dei fleste er ikkje i starten av 20-åra når dei giftar seg, og mange har fleire år bak seg med sambuarskap. Aspektet med å skulle etablere seg saman og få sølvtøy til tolv er ikkje der for alle lenger, seier Fagermoen.

Skulle eigentleg gifte seg borgarleg

Dette er eit bilete Lynn Utigård Rolf og Mads Marius Rolf passar inn i. Dei var eit av para som gifta seg i drop-in-bryllaupsdagen 23.03.23 i Glemmen gamle kyrkje.

– Eg er så glad for at me gjorde det på den måten, seier Lynn som snart kan feire eitt års bryllaupsdag.

Ho meiner drop-in-bryllaup gjev ein lågare terskel for å gifte seg i kyrkja, og ho skildrar det som noko som krev lite førebuingar, men som likevel skjer i fine omgjevnadar.

Eigentleg hadde ho og han som no er ektemannen hennar planar om ei borgarleg vigsling. Det verka så enkelt og greitt.

– Hadde det ikkje vore for drop-in-tilbodet hadde me nok ikkje gifta oss i kyrkja. Men eg hadde mykje meir lyst til å gifte meg i kyrkja. Det kjennest riktigare og annleis å gjera det i kyrkja, enn å skrive under på eit papir på eit kontor, meiner Lynn.

Enklare å gifte seg spontant

Og det har blitt enklare enn nokon gong å gifte seg utan å ha planlagt det lenge.

Kielland i Kyrkjerådet seier Skatteetaten har opplyst til dei at om lag halvparten av søknadane om såkalla prøvingsattest blir handsama automatisk, og søkjar får dermed svar umiddelbart.

Dette vil ofte gjelde mellom anna norske statsborgarar som ikkje har vore gift før. Må det bli henta inn dokumentasjon frå utlandet eller knytt til ei skilsmisse kan det ta lenger tid, og det er ikkje sikkert ein rekk valentinsdagen.

Men DNK kan trøyste med at det også utover våren er planlagt ei rekkje drop-in-bryllaup.

Og sjølv om ein kan melde ifrå på førehand, så krev i utgangspunktet kyrkjene ikkje at ein melder seg på drop-in-bryllaupa.

– Så lenge du har papira i orden så er det berre å møte opp, seier Kielland.