– Viss ein skulle gjort alvor om tanken om at ein liten skule ikkje kan vera ein god skule måtte ein lagt ned mange norske distriktsskular og flytta familiane til meir sentrale strøk. Det trur eg eigentleg ingen meiner at me skal.

Det seier Jan-Erik Sundby, generalsekretær i Kristne Friskolers Forbund (KFF).

Den nystarta Stord Kristne Skule med deira relativt beskjedne elevtal, 17 born til saman frå 1.-7.-klasse, har vekt merksemd.

Lokale politikarar og pedagogikkproffesor har uttrykt uro for om ein med så få elevar greier å sørge for eit godt miljø, både sosialt og for læring.

Sundby trur ikkje det er tilfeldig at det er ein liten, kristen skule som får denne kritikken.

[ Kun 17 elever på ny kristen skole: – Vanskelig å finne venner ]

Tal frå Statistisk sentralbyrå viser at det i 2020 var 126 offentlege grunnskular med færre enn 20 elevar.

– Me konstaterer at det setjast ei slags ekstra forventing til kristne skular. Ein får ofte høyre svært karikert kritikk som at det er «sektskular», eller «oss» mot «dei»-skular. Og det stemmer ikkje. Våre skular har omtrent like samansette elevgrupper som i offentlege skular, seier Sundby.

Han påpeikar at offentlege skular har ikkje eit minimumskrav til talet elevar, i motsetnad til friskular.

Eit nødvendig vonde

Marte Mjøs Persen, ordførar i Bergen og fyrstekandidat til Stortinget for Arbeidarpartiet i Hordaland, er ein av dei som har vore tydeleg i sin skepsis til skulen. Ho er ikkje einig i Sundbys premiss om at små, offentlege skular må leggast ned viss ein kritiserer lågt elevtal ved til dømes Stord Kristne Skule.

– Det blir ei rein hypotetisk øving. Det er ikkje eit prinsipp for meg at små skular ikkje kan vera gode, men det er frykteleg sårbart med små miljø, både med tanke på det sosiale og kva lærarar ein har. Eg ville vore veldig skeptisk til å sende borna mine dit, seier Persen.

Ho har sjølv vakse opp på Stord og påpeikar at det er fleire andre skular i nærleiken. Men ho meiner det finst gode grunnar til å ha små skular, til dømes i grisgrendte strøk der det er lang eller farleg veg til neste skule.

– Så små skular er eit nødvendig vonde, til når det ikkje finst andre alternativ?

– Ja. Eg og Arbeidarpartiet synest at å ha ein fellesskule der barn lærer og leikar saman uavhengig av lommebok og religiøs bakgrunn er eit gode. Ein møtes på tvers og får større forståing og respekt for kvarandre, seier Persen.

[ Vil ha sonen på Stord-skulen med 17 elevar: – Ynskjer eit tryggare og meir transparent læringsmiljø ]

Ikkje berre religiøse

Generalsekretæren i KFF er ikkje einig i at elevane ved kristne friskular har meir einsretta bakgrunn.

– Tyngdepunktet kan vera litt annleis, til dømes ved at fleire av foreldra er aktive kyrkjegåarar, men kristne friskular tek imot elevar frå mange ulike bakgrunnar. Fleire kjem til dømes frå ein offentleg skule etter å ha opplevd mobbing eller fordi dei vil prøve eit anna miljø.

Sundby seier at kristne skular, på lik linje med offentlege, er forplikta til å ta inn alle elevar dei har plass til og som oppfyller inntakskrava.

Berre ein liten del av KFF sine medlemmar er like små som Stord Kristne Skule. Av dei 84 grunnskulane som er medlemmar er det fem stykk som har færre enn tretti elevar i skuleåret 20-21, opplyser generalsekretæren. Men han trur ikkje at eit lågt elevtal treng å vera eit problem for læringsmiljøet eller det sosiale.

---

Friskulelova

• Formålet med lova er å medverke til at det kan opprettast og drivast frittståande skular, slik at foreldre og elevar kan velje andre skular enn dei offentlege.
• Dersom ein skule har færre enn 15 elevar tre skoleår i samanheng, fell godkjenninga bort. For norske skolar i utlandet gjeld ei tilsvarande minimumsgrense på 10 elevar.
• Departementet kan i særskilde tilfelle gjere unntak frå minimumskrava til elevtal.

Kjelde: lovdata.no

---

– Stord er ikkje ei utkantgrend, så ein har også andre arenaar enn skulen. Dessutan treng ikkje få elevar bety at miljøet blir dårlegare, tvert om ser me ofte at desse miljøa er trygge og gode, sjølv om det er annleis enn på større skular.

Sundby får litt kjensla av at nokon brukar det at det er ein liten skule som unnskyldning for å vera skeptisk til at det er ein kristen skule.

– Kjenner du deg att i dette, Persen?

– Sundby har nok rett i at eg uansett ikkje ville valt ein slik privat skule. Kristendomen er majoritetslivssynet i Noreg, og me har veldig mykje kristendom også i den norske skulen, og det er heilt greitt. Men eg synest det er eit gode å vera saman i fellesskulen, og det vil vera enklare for barn å finne venner dei trivast med på ein større skule, seier Ap-politikaren.

[ Jonas brøt ut fra ett av de mest lukkede trossamfunnene i Norge. Nå skildrer han fra innsiden ]