– Som prest møter ein utruleg mange forskjellige folk. I desse menneskemøtene er det ikkje presten det handlar om, men den andre. I gudstenesta er det ikkje presten som er i fokus, men å forvalte Guds ord. Det er meiningsfullt, seier Ellen Sæle Hansen.
Ho er éi av 27 personar som i år har blitt godkjent til å bli prest utan å ha tatt det seksårige profesjonsstudiet i teologi. Dei siste to åra har talet på slike godkjenningar auka kraftig:
Fann frimod i forbøna
Med dei flagrande ermene utslått, formidlar «engelen» Ellen Sæle Hansen julas bodskap for barnehagebarn frå talarstolen denne torsdagen. Sæle Hansens veg til prest liknar mange av dei som søker «Den norske kirkes evalueringsnemnd» om å kunne bli ordinert. Ho har bakgrunn som lærar, og blei etterkvart kyrkjelydspedagog og kateket. Idet biskopen ba for ho under vigslingsgudstenesta til kateket, fekk ho ei kjensle:
– Forbønshandlinga var så sterk og fin. Biskopen snakka om å stadig studere vidare i Guds ord. Då hugsar eg at eg tenkte at dette ikkje er det siste steget: «Eg trur eg vil bli prest», fortel Sæle Hansen.
Sidan ho allereie hadde mastergrad i kyrkjeleg undervisning, mangla ho berre eitt år med praktikum for å kunne bli prest. Til sommaren er ho klar til ordinasjon.
[ Disse kvinnene erfarer et kall til prestetjenesten. Men noen tviler på dem ]
Dette er dagens «smutthòl»
Ein må oppfylle eitt av to krav for å kunne bli prestegodkjent utan cand.theol-utdanning i dag:
- Tilsvarande kompetanse. For eksempel mastergrad i teologi eller kyrkjeleg undervisning (kateket).
- Særskilde kvalifikasjonar. For eksempel erfaring med leiing i frikyrkjeleg samanheng, eller spesielle personlege eigeskapar. «Profetvegen» har han blitt kalla.
Jørund Østland Midttun, som jobbar i juridisk seksjon i Den norske kyrkja, er sekretær i nemnda som godkjenner desse komande prestane. Han vil ikkje konkludere om kvifor talet på søkarar har vore så høgt dei siste åra, men registrerer fleire faktorar:
– Det kan henge saman med eit auka fokus på rekruttering i Den norske kyrkja, høgare søkartal til kyrkjelege studium generelt, og at ein nyleg har tatt bort kravet om å vente fem år etter fullført master for å kunne søke godkjenning hos nemnda, seier han.
---
Kyrkjerådets evalueringsnemnd
- Viss du ikkje har cand.theol.-grad, men ønsker å bli ordinert til prest, kan du søke godkjenning av Kyrkjerådets evalueringsnemnd.
- Nemnda vurderer om søkaren har tilsvarande kompetanse som «candidata/candidatus theologia».
- Kandidaten må mellom anna ha fylt 35 år og ha relevant mastergrad.
- Nokre søkarar kan bli godkjende for «særskilde kvalifikasjonar».
---
Vurderer å skrote nemnda
Dei to krava ovanfor har skapt hovudbry for Den norske kyrkja. Eit utval konkluderer i ei utgreiing om prestekvalifikasjonar at: «det er flere utfordringer knyttet til dagens regelverk». Det gjeld spesielt korleis ein skal forstå kva «særskilde kvalifikasjonar» er.
Utgreiinga har no vore på høyring. Ho foreslår å:
- Ikkje vidareføre høvet til å godkjenne prestar på gunnlag av «særskilde kvalifikasjonar». Ein skal heller la akademiske institusjonar gjere ei vurdering av realkompetansen til enkeltpersonane.
- Styrke dei faglege krava.
- Legge ned evalueringsnemnda. Då må vurderingar av personlege eigeskapar blir gjort av andre instansar.
Med andre ord: Viss ein ikkje har relevant utdanning, kan vegen til presteteneste bli smalare.
– Utvalet finn det unaturleg at det skal finnast ein måte å bli prest på som eigentleg ikkje har nokon formelle krav til utdanning, konkluderer Østland Midttun.
Høyringa om dei nye krava hadde frist 30. november. I skrivande stund sit nemndsekretæren og les igjennom svara.
Betre seint enn aldri
På same liste som Ellen Sæle Hansen, står namnet Brage Molteberg Midtsund også godkjent. Etter fleire år som trusopplærar i Ullensaker fekk han eit vikariat som kapellan. Å døype, preike og drive sjelesorg gav meirsmak.
– Men med småbarn var det mykje som sa at permisjon og full presteutdanning ikkje går. No har eg fått tilpassa jobben etter det siste året med studium, fortel han.
Sjølv har han mastergrad i kristendom og har skrive fleire konfirmantbøker. Molteberg Midtsund er glad det er eit fagleg fokus i opptaket, men at erfaring òg veg tungt. Det tok ei stund å innsjå kallet, men no opplever han å vere på riktig veg.
– Absolutt. Eg vil seie at eg har hatt eit kall, men andre har måtta leie meg dit. Litt karikert, så har eg ikkje hatt nokon stemme i hovudet. Men eg har alltid blitt kalla til å fortelje om Jesus, fortel Molteberg Midtsund.
[ «Farmen-presten» Thor Haavik: – Jeg var redd for å bli utstøtt av gruppen ]
