Meiner høgresida har kuppa kristne verdiar

– Når valgomatane spør meg om eg støttar kristne verdiar, så veit eg ikkje kva eg skal svare. Eg er redd for å hamne i ei nasjonalistisk grøft, seier Trond Bakkevig.

I tillegg til å vere ein profilert teolog og prest, er Bakkevig også eit aktivt medlem i Arbeidarpartiet. Han har tidlegare vore rådgjevar for Thorvald Stoltenberg i Utanriksdepartementet, og han sto på liste for partiet seinast i lokalvalet 2019.

Ei undersøking gjort på oppdrag for tankesmia Skaperkraft viser at Bakkevig ikkje er aleine om å vere usikker.

• På spørsmålet «kor viktig er det for deg at dei kristne verdiane får prege politikk og samfunnsliv i Noreg» svarte 40 prosent av Arbeidarpartiet sine veljarar i 2017 at det ganske eller svært viktig.
• Då spørsmålet vart stilt på nytt i august i år, var det berre 28 prosent som svarte det same.

[ Skuffet over avstemming: Kvinner kan fortsatt ikke være eldste på bedehuset ]

Politisering frå høgresida

– Det skuldast at omgrepet «kristne verdiar» er blitt misbrukt av blant andre nasjonalistiske krefter, og er blitt knytt til visse politiske saker som verken eg eller andre på venstresida ønskjer å bli assosiert med. Kristne verdiar er blitt eit politisert omgrep, meiner Bakkevig.

Tala frå undersøkinga ser ut til å kunne bekrefte dette. Ikkje berre Arbeidarpartiet sine veljarar, men ei samla raud-grøn side av politikken er blitt meir skeptiske til omgrepet «dei kristne verdiane». Veljarane på borgarleg side er nesten uendra i si oppfatning.

– I den siste tida har det vore ein del debatt i saker som gjerne blir knytt til kristenkonservative, slik som abort og homoterapi. Trur du det påverkar venstresida sitt syn på omgrepet kristne verdiar?

– Ja, det trur eg. Når det blir framstilt som om homoterapi er noko kristne er for, så er det ikkje rart at venstresida tek avstand. Eg meiner homoterapi tvert imot er eit ukristeleg fenomen, seier Bakkevig.

[ KrFs ulne abortstandpunkt ]

– Dårleg spørsmål

Valforskar Jonas Stein ved Universitet i Tromsø er skeptisk til måten spørsmålet er stilt på. Undersøkinga gjer ikkje noko forsøk på å definere kva som meinast med kristne verdiar, men oppfordrar i staden den som svarar til å legge si eiga tolking i omgrepet.

– Folk vil legge veldig forskjellig meining i kva som er kristne verdiar. For nokon handlar det om nestekjærleik, internasjonal solidaritet og slike ting. For andre er assosiasjonen homofili og abort.

Han meiner det er meir sannsynleg at det er tolkinga av omgrepet som har endra seg enn at det er veljarane sine verdiar som har endra seg så mykje over fire år. Samstundes understrekar han at det er ein tydeleg trend mot fallande oppslutnad om kristne verdiar over eit lengre tidsperspektiv.

– Det er dette som er blitt kalla den stille revolusjonen. Det ei rørsle som starta på 1970-talet, og som framleis held fram – ikkje berre i Noreg, men i heile verda. Sjølv om det er regionale unntak, så er den store trenden at ein i kristne land bevegar seg frå det religiøse og konservative, til liberale og sekulære verdiar, seier Stein.

[ Norske fordommer mot kristne ]

Einsamt Senterparti?

På raud-grøn side er det eitt parti som skil seg ut. I Senterpartiet er det framleis 51 prosent som meiner at dei kristne verdiane er viktige i politikk og samfunnsliv. Av alle partia er det berre i KrF at ein finn meir kristenvenlege veljarar enn i partiet til Trygve Slagsvold Vedum.

Om ein legg saman alle dei andre partia på ikkje-borgarleg side, så er det derimot berre 19 prosent som delar Senterpartiet sitt syn. Blant veljarane til SV og Raudt er det faktisk ikkje ein einaste som har svart at dei kristne verdiane er «svært viktige». Betyr dette at Senterpartiet er heilt aleine om å stå opp for desse verdiane i ei eventuell ny raud-grøn regjering?

– Ikkje nødvendigvis, meiner Jonas Stein.

– Sjølv om denne undersøkinga ikkje viser det så tydeleg, så er det ein stor minoritet i Arbeidarpartiet som reknar seg sjølve som kristne, som partileiinga ikkje kan sjå bort frå. Tradisjonelt har partiet vore den sterkaste forsvararen for den norske folkekyrkja. Og partileiar Jonas Gahr Støre omtalar også seg sjølv som personleg kristen, peikar han på.