– Situasjonen er alvorleg for bonden og for KrF.
Det seier Harald Kjosås, bonde og tidlegare KrF-profil. I 16 år var han gruppeleiar for Kvam KrF, fram til 2005. Etter det var han i fleire år styreleiar.
Frå garden i Øystese, der han no er kårkall, følger han med på det veksande bondeopprøret.
No har nesten 60.000 personar skrive under på oppropet som krev ein ny kurs for jordbrukspolitikken. Tre av fire nordmenn støtter opprøret, viser ei undersøking frå Nationen.
At me ikkje får til ei jordbruksavtale i eit valår, er alvorleg.
— Knut Johan Singstad, gruppeleiar for KrF i Heim kommune
Opprøret kjem parallelt med striden om jordbruksoppgjeret. Bøndene braut forhandlingane med staten om oppgjeret, sidan dei meinte statens tilbod var for dårleg. Både forhandlingsbrot og opprøret har ein adressat: Landbruksminister Olaug Bollestad frå KrF.
– Eg trur ikkje desse sakene er gode for KrF i distrikta. KrF har hatt ein god jordbrukspolitikk. Men dei tek ikkje inn over seg at avstanden mellom bøndene og andre yrkesgrupper blir større og større, seier Harald Kjosås.
Kjosås seier at bøndene har stor støtte på vestlandsbygdene.
– Det er ikkje interessant for turistane å reisa rundt her på Vestlandet for å sjå på bygdene om naturen er grodd igjen.
Meiner Bollestad burde lagt meir pengar på bordet
I ein kronikk i Vårt Land skriv Bollestad: «I år meinte nokon det var viktigare å «seie ifrå» og «setje foten ned» enn å oppnå faktiske resultat».
Bollestad omtalar det som ei tapt moglegheit for jordbruket, og skriv at KrF ville ha stilt opp for jordbruksnæringa, dersom organisasjonane hadde sett seg til forhandlingsbordet.
Harald Kjosås er kritisk til forhandlingsstrategien til landbruksministeren.
– Bollestad kritiserer bøndene for at dei ikkje går i forhandlingar. Det synest eg er spesielt. Ho seier indirekte at ho var klar for å gje bøndene fleire hundre millionar kroner meir enn det statens tilbod var. Vel, kunne ho ikkje lagt desse pengane på bordet frå starten av?
Sjølv meiner han at bøndene burde fått det dei kravde i rammer: 2,1 milliardar kroner pluss ein pott til investeringsstøtte på 450 millionar kroner.
Han trur eit godt jordbruksoppgjer kunne vore med på å få tilbake både veljarar og medlemmer til KrF. Sjølv kjenner han seg både litt letta og litt lei seg for at han ikkje lenger er aktiv i KrF.
– Det hadde vore slitsamt for meg å vera aktiv i KrF med både bondeopprør og bondeoppgjer som går føre seg no. For meg hadde det vore vanskeleg å forsvara KrF si rolle i jordbrukspolitikken. Eg er glad eg slepp det.
[ Bondedraumen kan gjera Markus til gjeldsslave ]
– Eg fryktar at KrF taper stemmer i distrikta no
Også Knut Johan Singstad, gruppeleiar for KrF i Heim kommune i Trøndelag, reagerer på tilbodet Bollestad kom med til bøndene.
– Eg skal vera ærleg å seia at det tilbodet frå landbruksministeren var overraskande lågt. Eg skulle gjerne sett at det var høgare.
Singstad er aktiv både i KrF og Norsk Bondelag. Han driv storproduksjon av både kjøt og mjølk frå garden i Kyrksæterøra.
Han vart aktiv i KrF dels på grunn av landbrukspolitikken. No er han uroa for framtida til partiet i distrikta.
– Eg fryktar at KrF taper stemmer i distrikta no. At me ikkje får til ei jordbruksavtale i eit valår, er alvorleg. Det kan føra til stemmeflukt til andre parti eller at veljarar set seg på gjerdet.
Meiner det er lettvint å skulda på Listhaug
Når det gjeld bondeopprøret, meiner Singstad at kritikken frå opprørarane ikkje berre råkar KrF.
– Opprøret kjem inn frå sida, og representerer strøymingar som heller ikkje me i Bondelaget har fanga opp. Det er eit systemopprør, mellom anna mot eit reknegrunnlag som gjer at bøndene sine inntekter står fram som kunstig høge. Dei protesterer mot eit system som har lege fast i mange år. Som bonde synest eg dette opprøret er heilt nødvendig.
Knut Johan Singstad meiner krisa i landbruket er eit ansvar alle partia deler, og at det er for lettvint å skulda på tidlegare landbruksminister Sylvi Listhaug (Frp).
– Det starta ikkje ei ny tid i norsk landbruk med Listhaug. Heller ikkje den raudgrøne regjeringa imponerte så veldig på jordbruk. Eg spør meg om dei politiske partia forstå kor mykje pengar som skal til, og kva løysingar som trengst for å sikra norsk jordbruk.
Regjeringa har opna for å setta ned eit utval som skal sjå på inntektsberegningen for jordbruket. Nettstaden Landbruk24 kallar dette eit gjennomslag for bondeopprøret, men at formuleringane ikkje tyder på at staten ønsker å gjera endringar.
[ Frp-Listhaug: Det er ingen grunn til at bøndene skal ha mykje meir enn alle andre ]
Landsbruksminister Olaug Bollestad er gjort kjent med kritikken, men har ikkje svara Vårt Land innan mandag føremiddag.
---
Oppgjer og opprør
- Jordbruksoppgjeret blir no behandla i Stortinget, etter at det vart brot mellom staten og bøndene.
- Regjeringa føreslår ei ramme på rundt 962 millionar kroner. Bøndene på si side kravde 2,1 milliardar kroner pluss ei investeringspakke på 450 millionar kroner.
- Samstundes går det føre seg eir bondeopprør som krev betre vilkår for bøndene. Tre av fire nordmenn støtter opprøret, viser ei undersøking frå Nationen.
---
