Leder

Viggamuš jávohuhttit olles álbmoga kultuvrra?

Našuvnnalaš friddjabeaivi sámeálbmotbeaivvi ávvudeapmin livččii vuogas ja vuoimmálaš mearkan ovdalaš rihkkumiid dovddastussan, ja nannešii guovtti álbmoga oktasašvuođa.

Norsk: Et forsøk på kulturelt folkemord

Duorastaga lei sámi álbmotbeaivvi ávvudeapmi. Muhto duohta ságas golahit mii sámi álbmotbeaivvi dakkár jaskatvuođas mii jumaida vel beljiin. Lea čalbmáičuohcci man oaidnemeahttun dát beaivi lea Norgga almmolašvuođas. Nu maiddái min aviissas. Aviisa Vårt Land manai prentehussii gaskavahkku almmá makkárge čalmmustahttima haga. Min aviisa ii movt ge fuomášuhttán ahte lea sámi álbmotbeaivi. Dakko moaitit mii iežamet. Mii diđiimet ahte dat beaivi boahtá, muhto mii eat mearkkašan dan.

Lea go dat nu boastut? Lea!

Vuosttažettiin danne go Norga dárbbaša ávvudit sámi álbmoga. Dáččat ja sámit lea juogadan dan seakka ja galbma eananbihtá guhkkin davvin gitta ovdahistorjjálaš áiggi rájes. Vaikko sámit leat minoritehtan min riikkas, de lea sámivuohta deaŧalaš oassi min ovdahistorjjálaš árbbis. Sámi kultuvra, giella ja árbevirolaš eallinvuohki lea deaŧalaš kulturárbi mii lea leamaš mielde hábmeme min riikka. Jus juo dološ muitalusat ležžet duođat, de lea sáminieida Snøfrid Svåsedotter Dovres eret dološ gonagassogaid máddu. Dáččat ja sámit leat agibeaivvi riidalan, gávppašan, ja náitalan guđet guimmiideasetguin.

Muhto ii leat dušše kultuvrras sáhka. Guovddážis lea vuoiggalašvuohta.

Ođđaset áiggi dáruiduhttinpolitihkka, man mielde sámegiella, sámi kultuvra ja eallinvuohki geahččaluvvui jávkaduvvot, ii sáhte gohčoduvvot earán go olles álbmoga kultuvrra goddima viggamuššan. Dat ii dahkkon veahkaválddi bokte, muhto go stáhta viggá suoládit olles álbmoga identitehta, de guođđá dat čiekŋalis háviid.

Eat dárbbaš vuordit ge ahte raporta dáruiduhttinpolitihka birra sámiid, kvenaid ja norgalaš-suopmelaččaid vuostá, man duohtavuođa- ja seanadankommišuvdna gárvvista 2022:s šaddá hávskes lohkamuššan.

Ii ge leat sáhka dušše vássán áiggis. Sámegiella ja sámi kultuvra lea ain áitojuvvon, erenoamážit unnimus giellajoavkkut. Árbevirolaš sámi ealáhusat, mat leat deaŧalaš kulturguoddit, leat garra deattu vuolde. Gilvu ja giččut eatnamiid ja riggodagaid alde leat garrasat ja váddásat. Bassi guovllut áitojuvvojit rihkkojuvvot deaŧalaš ealáhusovdáneami dihte. Ja dološ hávit eai leat velá savvon.

Emilie Lindseth (17), Oslove Nuoreh nubbinjođiheaddji, čállá Aftenposten aviissas ahte sámi nuorat galggaše oažžut friddja vai besset searvat sámi álbmotbeavvi ávvudemiide. Son jearrá maid manne beaivi ii leat našuvnnalaš friddjabeaivi.

Dat lea buorre árvalus. Našuvnnalaš friddjabeaivi sámeálbmotbeaivvi ávvudeapmin livččii vuogas ja vuoimmálaš mearkan ovdalaš rihkkumiid dovddastussan, ja nannešii guovtti álbmoga oktasašvuođa.

Lihkku beivviin! Læhkoeh biejjine! Vuorbbe biejvijn!

Les mer om mer disse temaene:

Vårt Land anbefaler

1

1

1

Annonse
Annonse

Les dagens papirutgave

e-avisen

Mer fra: Leder