Alle ting skal ha eit namn

Tenk deg eit tre. Tenk deg at du får ditt livs første kyss under dette treet. Eller ditt livs verste kyss, det er jo også eit minne.

Eller at dette treet var akkurat stort nok til at du kunne gøyme deg bak stammen den gongen du som barn måtte springe frå ekle gutar som ville banke deg opp.

Og så skal du fortelje barna, barnebarna eller naboens barn, om ditt eventyrlege og spanande liv og du seier: Det var eit tre …

Eit tre? spør dei andre, kva slags tre?

Ja, kva for eit tre? Var det ei eik? Eller? Det fekk du aldri med deg. Det var berre eit tre for deg.

LES OGSÅ: Slik handler du lurt

Å ikkje kunne skilje mellom kva for eit tre det var, er som å seie at du kyssa eit vesen på to bein, meir veit du ikkje om vedkommande.

Ein gong høyrte eg ein toåring og faren hans snakke om ein fugl som dei såg utanfor vindauget. Toåringen meinte det var ein trast, faren var usamd. Tast, tast, tast, sa toåringen.

Eg hadde berre sett noko mørkt med venger flakse forbi. Eg var i sjokk.

I sommar gjekk eg tur på dei kjende stigane og fjella på Sunnmøre, der eg alltid har gått. Eg var heime­.

Men kjende eg namna på plantar og tre? Over tregrensa, der fjellfloraen dukka opp, sa systera­ mi: «Sjå ein kattefot!» Då eg såg han, forstod eg med ein gong kvifor den vesle blomen heitte kattefot.

LES OGSÅ: Humler har fått kortere tunger

Systera mi gjekk entusiastisk vidare: «Og den der … den tilhøyrer vel leppeblomstfamilien!»

Rundt oss, overalt der vi stod, var vi omgitt av slike smålåtne blomar og vekstar som alle hadde eit namn og ei tyding. Overalt var det meining og samanheng.

Med eitt var det som om eg forstod kva eg har gått glipp av. Eg har då sett skilnad på kråke og sporv, men … Og når det kom til å kjenne att buskar, tre og kratt – alt var berre eit virvar av grønt. Ein slags kulisse til det verkelege.

Og kva betyr det då om det vaiar ei bjørk utanfor vindauget – eller om det er ein ask? No meiner eg det er svært viktig.

Å kjenne att natur er å vite kva som omgir oss, kva vi er ein del av.

Denne hausten studerer eg alle tre eg ser. Eg har funne ut at det eg lenge trudde var ei eik, er eit bøketre. Og borte ved den nedlagde kyrkjegarden står sjølvsagt ein ask.

Like mykje som eg undrar meg over alle dei ulike formane, fargane, teksturen på stammen, greiner og bladverk, undrar eg meg over namna vi har gitt dei.

At dette treet, som vi kallar lind, ikkje veit at det er ei lind, likevel gjer alt ei lind skal. Ein or er ein or. Og asken gjentar seg sjølv, heile livet, som ask.

Og så finst det fleire namn, dei barna gjerne finn på. Elefanttreet, til dømes, som blir ein venn i skogen.

Alt i naturen kan bety noko, ein gammal stein får namn, ein sti, ein liten plass.

Følg oss på Facebook og Twitter!

Korleis skulle vi elles bli kjent med naturen om vi ikkje ga han namn. Korleis bli glad i noko, kjempe for mangfaldet, om vi ikkje kjenner att og skil det eine frå det andre. Å namngi er å orientere seg, å kjenne att, og til og med kunne bli glad i.

I hausten er vi i møte med ein natur som ser ut til å gå under, men det er ein naudsynt undergang.

Det er den døden som legg alt i dvale, og som lokkar fram nytt liv til våren, det er venta og til ei viss grad ynskt og naudsynt. Men det er ein annan undergang som er meir prekær, det som øydelegg livsgrunnlaget.

Det audmjuke mennesket gir namn til alt rundt seg, for å lære, for å handtere og ta vare på, ikkje for å øydelegge.