Hakkekyllingen

Lat oss håpe den tragiske forteljinga om Odin fører til eit nytt krafttak mot mobbing.

Somme skular er blitt gode. Andre slit med å oppdage mobbinga og med å finne ut kva dei skal gjere. Atter andre har feia mobbinga under teppet for å sikre omdømmet som «mobbefri skule». Tilbake i skulegarden går fortvilte elevar som kjenner seg trakka på både av mobbarane og skuleleiinga.

LES MER: Mobbeombud skulle ønske hun var overflødig

Eit offentleg utval leia av ­Øystein Djupedal fekk i fjor som oppgåve å finne tiltak som verkar mot mobbing. Barneombodet gav tidlegare i år eit innspel til utvalet basert på erfaringar frå 22 mobba barn.

Ideane i dette notatet er også­ nyttige i det som fort kan bli ein misforstått debatt om kven som skal bytte skule – plageåndene eller den mobba. I utgangspunktet er det ein viss logikk i at det er mobbaren som skal flytte, slik kunnskapsminister Torbjørn Røe Isaksen vil.

LES MER: Foreldre og lærere i mobbekrasj

Mobbegjengen

Men flytting av mobbaren treng slett ikkje vere nokon fasit. Elevar som har fortalt om livet sitt til Barneombodet, seier det slik: «Det kan være bra å bytte klasse eller skole for den som mobbes hvis det er mange mobbere i klassen/på skolen».

I den verkelege verda er mobbaren nemleg svært sjeldan åleine.­ Han vågar vel ikkje vere åleine, eller medsamansvorne vågar ikkje la vere å bli med. Gjengen av plage­ånder ser seg ut ein elev å hakke på.

Eg kjenner hakkekyllingar. I eitt tilfelle bestemte eleven og foreldra seg for å bytte skule, ­sidan skulen ikkje vedgjekk problemet. Eleven fekk frå dag éin eit heilt nytt liv på den nye skulen. Etter alt å dømme blei ein ny elev hakkekylling.

Historia om Odin viser oss at skulebytte for den som blir mobba, ikkje treng å løyse problemet. Det avgjerande i første runde er at skulen ikkje held seg til bløffen: «Det skjer ikkje mobbing på vår skule». Det er å verne eit falskt omdømme.

FØLG OSS PÅ FACEBOOK OG TWITTER

Flaut

Elevane i innspelet frå Barneombodet har fleire råd. Mobbinga skjer ofte på stader der lærarar ikkje ser det. Lærarar som skal følgje med, må ikkje følgje etter den mobba eleven, det er flaut for den plaga og styrkjer opplevinga som mobbeoffer. Eit anna råd er å ta dei mobba elevane med på råd når tiltak skal lagast. Mobbing må få klare følgjer for den som mobbar. Å varsle foreldra er eitt av tiltaka.

Eitt veit vi: Ingen skule blir fri for mobbing dersom lærarar og skuleleiing snur ryggen til, eller minst like ille: gjer ein mobba elev til problemet dersom vedkomande varslar. Dersom ein elev først blir hakkekylling som ingen vil verne, kan fleire bli med i hakkinga. Og mobbinga kan flytte seg frå eit tilsynsfritt hjørne av skulegarden til andre og minst like farlege arenaer.

LES MER: Mer enn 700 barn ringte alarmtelefonen

Difor er det avgjerande at klasse­miljø og skulemiljø blir viktig sak. Respekt og toleranse må gjelde både i klassemiljøet og på nettet der meir og meir av det sosiale livet blir levd.

I Søgne har Kommunalt foreldreutval engasjert over 700 foreldre i nettverket «Bry deg»: – At foreldre kjenner kvarandre reduserer mobbinga, erfarer ­Tone Marta Sødal, melder Fædrelandsvennen.

LES MER: Kristen privatskole isolerte mobbere

Nettalarm

Skulen må på si ­side ha klare system for samarbeid. Med politiet, til dømes. Rektor­ Hege Wilhelmsen på Rennesøy­ slo alarm då ho oppdaga at mang­e elevar ved ungdoms­skulen var aktiv i nettmobbing. Elevane skreiv dei mest forferdelege ting om kvarandre, anonymt. Rektoren kalla inn både helsesøster og politi – og ho skreiv brev til foreldra for å få hjelp mot den grove, anonyme mobbinga.

LES MER: Klarer ikke tilgi mobberne

Over til ein annan kant av landet enn Rennesøy: Ein mobba elev oppdaga brått at mobbinga hadde flytta seg frå skulegarden til nettet med nye mobbarar og langt grovare innhald. Sidan skulen hadde eit førebyggjande samarbeid med politiet om tiltak både mot rus og mobbing, vart politiet kopla inn. Med barn som offer kunne politiet krevje utlevert IP-adresse. Dermed kunne dei anonyme mobbarane avslørast og bli kalla inn saman med foreldra og den mobba med foreldre – med politiet som myndig ordstyrar. Dei fekk ikkje gå før dei hadde bedt den mobba klart og tydeleg om orsaking og sagt at dei skulle ta vare på den som blei mobba. Mobbinga tok slutt.

Nokre elevar som har gitt innspel til Barneombodet, har negative erfaringar frå møte skular har initiert. Den mobba blei sitjande åleine utan støtte, mobbinga hadde ingen konsekvensar for dei som plaga og mobbinga tok ikkje slutt.

Det finst kunnskap om kva som verkar. Djupedal har nok å ta av.

Diskutér på verdidebatt.no.