Israel må avsluttast nærværet sitt i dei okkuperte palestinske områda så snart som mogleg, ifølgje domstolen.
ICJ slår også at Israel systematisk diskriminerer palestinarar. Domstolen uttaler også at alle statar i verda er forplikta til å innrette seg etter folkeretten og skilje mellom israelske og palestinske område.
Rådgivande utsegner frå ICJ i Haag er ikkje bindande, men blir likevel tillagd stor vekt.
Det var FNs hovudforsamling som i 2022 bad ICJ om å vurdere lovlegheita av Israels «langvarige okkupasjon, busetting og annektering» av palestinske område, inkludert aust-Jerusalem.
Desse områda har vore okkuperte sidan 1967, og Israel har sidan etablert busetjingar som i dag husar rundt 700.000 israelarar.
To spørsmål
FNs hovudforsamling bad ICJ ta stilling til to spørsmål – først og fremst dei juridiske konsekvensane av det FN kallar «Israels pågåande brot på det palestinske folkets rett til sjølvråderett».
Deretter kva følgjer den israelske okkupasjonen bør få for FNs og andre lands forhold til landet.
No har domstolen altså slått fast at Israels okkupasjon er ulovleg og at landet må avsluttast nærværet sitt i palestinske område.
Alle land i verda er etter folkeretten forplikta til å rekne Israels okkupasjon som ulovleg, ifølgje ICJ.
Uttalen slår også fast at Israel må gi erstatning for okkupasjonen.
Boikotta
Israel møtte ikkje opp i høyringa i domstolen, men sende ei skriftleg forklaring der dei hevdar at ein rådgivande uttale frå ICJ vil skade forsøka på å komme fram til ei fredsløysing.
Israel hevda vidare at påstanden om at okkupasjonen er ulovleg ikkje tek inn over seg «Israels rett og plikt til å beskytte egne innbyggjarar».
Det store fleirtalet av dei 50 landa som la fram sitt syn under ICJs høyring, var samstemt og bad domstolen om å fastslå at okkupasjonen er ulovleg.
Ei handfull land, blant dei Storbritannia og Canada, bad derimot domstolen om å avstå frå å komme med ein rågivande uttale om okkupasjonen.
USA, som blir rekna som Israels fremste støttespelar internasjonalt, bad ICJ om å komme med ein forsiktig uttale som ikkje inneber pålegg om israelsk tilbaketrekking frå dei palestinske områda.
Ikkje første gong
Det er ikkje første gong ICJ vurderer lovlegheita i Israels handlingar. Alt for 20 år sidan slo domstolen fast at busetjingane, og dessutan muren og separasjonsgjerdet Israel har bygd inne på Vestbreidda, er i strid med folkeretten. Også då boikotta Israel høyringa.
ICJs rådgivande uttale kjem samtidig med at Israel dei siste ni månadene har ført ein brutal krig på Gazastripa.
Nærare 39.000 menneske er drepne og 90.000 er ifølgje palestinske helsestyresmakter såra i dei israelske angrepa. Den internasjonale straffedomstolen (ICC) etterforskar no Israel og har slått fast at det kan vere fare for folkemord.
(©NPK)
