Kledd i svart, med kors i gull rundt halsen, bankar fader Meletius Shattahi på dører i Norge og ber om møter. Utanriksdepartementet har invitert han inn. Det same har Den norske kyrkja.
Han leiar ein organisasjon som har hendene fulle med å hjelpe folk som har mista alt i ein årelang borgarkrig, og som no står i ein hjelpeskugge. For fremst står Ukraina.
Verdssamfunnet evnar ikkje å handtere mange kriser på ein gong, minner faderen om.
– Krigen er over, men lidingane er langt frå over. No råkar dei vestlege sanksjonane den jevne syrar vel så hardt som krigen i si tid gjorde.
Med folda hender på møtebordet fortel Meletius Shattahi Vårt Land kva bodskap han særleg bar fram i Utanriksdepartementet.
Millionar lir av matmangel
Han er gresk-ortodoks prest, kjem frå Damaskus, frå Det gresk-ortodokse patriarkatet for Antiokia og heile Austen – hovudsete til Syrias største kyrkjesamfunn.
Presten er direktør i DERD, eller Department of Ecumenical Relations and Development, som har 43 senter spreidd over Syria med ein stab på 600 som dagleg prøver å lindre nauda som rår i landet, samt skape von om ein betre overimorgondag.
Tala fortel at syrarane lir:
- 14 millionar treng humanitær hjelp – folketalet ligg kring 17,5 millionar.
- 12 millionar står i fare for akutt matmangel i løpet av september, særleg grunna dårleg kveitehaust.
Men FN varslar kutt:
– FNs organisasjonar melder at fordi Ukraina krev store ressursar, vil FN delvis kutte støtta til oss i 2023, seier fader Meletius.
Vestlege sanksjonar sidan 2011
Bakgrunnen for dagens tilhøve er brutal. Då den arabiske våren kom til Syria i 2011, blei han slått ned av president Bashar al-Assad.
Opprøret gjekk over i ein borgarkrig som varte frå 2011 til 2019, 2020. Ein av dei krigførande partane var IS.
I 2011 innførte EU og USA harde, økonomiske sanksjonar mot regimet til Bashar al-Assad. Dei står framleis ved lag, og er blitt stramma fleire gonger. Norge slutta seg til EUs sanksjonar i 2011, i forskrifts form.
Sanksjonane rammar alle samfunnssektorar i Syria. Forboda som Norge har slutta seg til er mange og strenge, og grip inn i folks kvardag.
Sanksjonane gjer at me manglar alt; mat, straum, drivstoff, pengar.
— Fader Meletius Shattahi
Sanksjonar råkar syrarar hardt
– Sanksjonane gjer at me manglar alt; mat, straum, drivstoff, pengar, seier den kyrkjelege sendemannen frå Damaskus.
– Sanksjonane forbyr også hjelpeorganisasjonar å byggje nytt, anten det handlar om eit hus eller ein veg. Dei kan berre rehabilitere det som er bygd. Forboda dei må etterleve hemmar verkeleg det viktige hjelpearbeidet.
– Samanfatta råkar sanksjonane oss like hardt, om ikkje hardare enn krigen. Difor må dei opphøyre.
Når fader Meletius fremmar kravet om å lyfte sanksjonane, om omsyn til syrarar flest, talar han indirekte også president Bashar al-Assads sak. Syrias statssjef ser meir enn gjerne at dei vestlege sanksjonane blir heva.
[ Dronar frå Norge svevar over fronten: – Vårt mål er å hjelpe Ukraina til å vinne krigen ]
«Tyr til sal eigne organ»
DERD-leiaren fortel at fleire syrarar no er så desperate etter sikre familien mat på bordet, at dei «tyr til sal eigne organ».
– Kjenner du sjølv til slike sal?
– Eg kjenner ikkje personleg familiar, men eg har fått førstehands informasjon direkte frå våre tilsette som har møtt familiar som har tydd til organsal.
Opplysningar om organsal blir også presentert i syriske medium, utan at det blir lagt fram prov.
Har gjeve Syria over sju milliardar
Utanriksdepartementet (UD) skriv i ein epost til Vårt Land at møtet med fader Meletius er ein del av kontakten «vi har med humanitære partnere i Syria og andre syriske aktører».
Utanriksminister Anniken Huitfeldts (Ap) departement melder at «vi formidlet i møtet at Norge fortsatt vil ha et høyt nivå på bistanden til Syria. Vi vil fortsette å forsøke å bistå der behovene er størst, gjennom etablerte partnere».
I åra 2011-2021 har Norge gjeve Syria 7,4 milliardar kroner i samla bistand. I fjor fekk landet 895 millionar.
Norge kan gje dispensasjonar
På Vårt Lands spørsmål om kva UD svarte på oppmodinga om å få sanksjonane heva, svarar departementet: «Vi noterte oss fader Meletius bekymringer for virkningene av sanksjonane på befolkningen i Syria.»
I sanksjonsforskrifta er det opning for at regjeringa kan gjere unntak:
«Utenriksdepartementet kan også i særskilte tilfeller dispensere fra forskriften dersom den får en klart utilsiktet virkning, og forutsatt at det ikke strider mot Norges folkerettslige forpliktelser eller hensynene bak tiltakene mot Syria.»
---
Syria
- Styrt av president Bashar al-Assad, og familiekrinsen rundt han.
- Herja av borgarkrig i åra 2011 til 2019, 2020 - Assad står att som vinnar.
- Opp mot seks millionar syrarar har flykta til naboland, flest i Tyrkia, nesten fire millionar.
---
