Raude statsministrar vil ha færre asylsøkjarar

STOCKHOLM: Dei tre skandinaviske landa har éin ting felles. Alle har sosialdemokratisk statsminister.

Mette Frederiksen i Danmark sidan 2019. Jonas Gahr Støre fekk jobben i Norge i oktober. No tek Magdalena Andersson over for Stefan Löfven i Sverige.

Hjå organisasjonen Asylrättscentrum i Stockholm tek Mårten Löfberg sats:

– Eigentleg er ikkje asyl- og flyktningspørsmålet ei viktig sak for sosialdemokratiske parti, korkje i Norden eller i Europa.

Löfberg har nett svart på spørsmålet «kvifor går sosialdemokratiske parti i Norden mot høgre i asyl- og flyktningpolitikken?»

Migrasjonseksperten kjem så med ein utfyllande opplysning, for som han seier, «eg veit kva eg snakkar om»:

– Eg har også bakgrunn som politikar i Socialdemokraterna.

Innstramming, innstramming

Vårt Land vitjar Sverige for å sjå på konsekvensane av at Riksdagen vedtok ein strengare og strammare migrasjonslov i juni, og som blei praktisk politikk i juli.

No byrjar utlendingsforvaltninga å registrere konsekvensane. Akkurat som Asylrättscentrum.

Dette er bakteppet:

I 2019 vann Mette Frederiksen og Socialdemokratiet regjeringsmakta i Danmark ved å stramme asyl- og flyktningpolitikken til den borgarlege regjeringa som fekk avløysing:

• Asylmottak i eit eller fleire afrikanske land, dermed blir asylsøkjarar som kjem til Danmark sendt til eit tredje land medan asylsøknaden blir handsama. Dei som får asyl skal få opphald i eit vertsland, ikkje Danmark.
• Helst ingen kvoteflyktningar til Danmark.

Hausten 2021 varslar Jonas Gahr Støre og Arbeidarpartiet – i Hurdalsplattforma – at dei saman med Senterpartiet vil stramme inn utlendingslova:

• Innføre eit tydelegare skilje mellom personar som får asyl etter flyktningkonvensjonen og personar som får subsidiært vern, gjennom avgrensingar i retten til familiesamling.
• Utvide bruken av mellombelse opphaldsløyver.
• Sende fleire asylsøkjarar til såkalla trygge land utanfor Europa dersom dei kom til Norge via dette landet.

22. juni vedtok Riksdagen statsminister Stefan Löfven og Socialdemokraternas forslag til permanente innstrammingar i migrasjonsloven:

• Mellombels opphald blir norma, berre kvoteflyktningar får permanent opphald.
• Langt strengare krav til dei som ønskjer familiegjenforeining.

Blir i limbo i tiår

– No får berre kvoteflyktningar permanent opphald når dei kjem til Sverige. Dei som får status som flyktningar, alternativt vern eller opphald på humanitært grunnlag får no berre mellombels opphald. Flyktningar får tre år medan dei to andre gruppene får 13 månader. For å få permanent opphald må ein søkje og oppfylle strenge underhaldskrav, forklarar Mårten Löfberg i Asylrättscentrum.

Organisasjonen kan samanliknast med Norsk organisasjon for asylsøkere (NOAS), og løyser dei same oppgåvene; vere vakthund på utlendingsfeltet og hjelpe einskildpersonar i møte med utlendingsforvaltninga.

– Kva blir konsekvensane av den nye loven?

– Me vil få flyktningar som blir verande i limbo i mange år, dei vil vente, vente og vente på permanent opphald.

Asylrättscentrum meiner flyktningar må få permanent opphald, dette for å styrkje integreringa.

– Slik vil langt fleire komme raskare inn i samfunnet, noko som er best både for den einskilde og for Sverige, seier Löfberg.

Eigentleg er ikkje asyl- og flyktningspørsmålet ei viktig sak for sosialdemokratiske parti

—  Mårten Löfberg, generalsekretær i Asylrättscentrum

Rekordtal skremde

Lenge var det store skilnader i Norden. Sverige var kjent for å ha den rausaste asyl- og flyktningpolitikken, medan Danmark gjekk i front med innstrammingar – og med Norge midt i mellom.

I valkampen hausten 2014 appellerte dåverande statsminister Fredrik Reinfeldt, frå konservative Moderaterna, til veljarane om å vere rause i møte med asylsøkjarane som ville komme til landet:

«Eg kjem til å be det svenske folket om å opne hjarta sine», sa han og tenkte særleg flyktningstraumen frå Syria.

I flyktningkriseåret 2015 søkte vel 160.000 menneske vern i Sverige. I det året ebba ut trødde den nye, sosialdemokratiske statsministeren Löfven på bremsane:

– Me kan ikkje ta i mot asylsøkjarar på dagens høge nivå, sa Löfven 24. november 2015 – og innførte ein mellombels lov, som senka Sverige ned på EUs minimumsnivå på utlendingsfeltet.

To månader tidlegare talte han på Medborgarplatsen i Stockholm: «Mitt Europa byggjer ikkje murar.»

Dei som kom til Sverige før 24. november 2015, og fekk positive svar frå Migrationsverket, fekk permanent opphald. Dei som kom etter den datoen fekk mellombels.

Færre til Sverige

Det er hovudinnstrammingane i den mellombelse lova som no er blitt Sveriges permanente utlendingslov.

Migrationsverkets analysar viser at færre flyktningar søkjer til Sverige i år, og at talet vil gå vidare ned i 2022:

– Fleire faktorar påverkar denne utviklinga, fortel kommunikatør Karin Andrén til Vårt Land, og listar opp:

Ny utlendingslov, den pågåande pandemien og ei regelendring som listar opp «trygge opphavsland». Borgarar frå desse landa kvalifiserer ikkje for asyl.

[ Valle kommune møter stigande straumprisar - deler ut pengestøtte til innbyggjarane ]

---

Nordisk semje

• Asyl- og flyktningpolitikken blir stramma inn i Danmark, Sverige og Norge.
• Alle land har statsminister frå eit sosialdemokratisk parti: Danmarks Mette Fredriksen frå Socialdemokratiet, Norges Jonas Gahr Støre frå Arbeidarpartiet, Sveriges Magdalena Andersson frå Socialdemokraterna.

---

«Svært restriktiv»

Avgjerda frå 2015 om å senke Sverige ned til EUs minimumsnivå på utlendingsfeltet, blir ståande – og haustar kritikk frå fleire kantar.

Sverige var lenge eit føredøme i flyktningpolitikken. No blir det langt vanskelegare for dei som får mellombels opphald å integrere seg i landet, seier Amnesty Sverige, som kallar den nye loven og politikken som følgjer for «svært restriktiv».

Heilomvendinga i Sverige gjer det umogleg for dei fleste flyktningar å få samle familien, meiner norske Flyktninghjelpen.

[ Kyrkje ber samane om orsaking for overgrep og diskriminering ]

Lovar kamp om lov

11. september neste år er det riksdagsval i Sverige. Asylrättscentrum og Mårten Löfberg lovar ei sak:

– Me skal kjempe for endring av utlendingsloven.

– Kvifor?

– Fordi flyktningar saman med klima blir dei to dominerande politiske tema i tida som kjem, både nasjonalt og internasjonalt. Dei som ikkje vil vedgå dette, stikk hovuda i sanden.