Juss-nestor om SVs abortforslag: Det er jo noko klart sjølvmotseiande her

Søndag er det duka for abortdebatt når SV skal vedta program for dei neste fire åra.

Partiet er einige om to ting:

• Abortnemdene skal avskaffast og erstattast med eit rådgjevande tilbod.
• Kvinna skal sjølv avgjera om ein abort skal gjennomførast «enten dette er sjølvbestemt abort eller seinabort etter abortlovas kriterium».

I dagens abortlov aukar krava for å få innvilga abort med svangerskapens lengde. Etter veke 18 skal det særleg tungtvegande grunner til at ein svangerskap kan avbrytast.

SV vil behalda desse kriteria, samstundes som kvinna skal ha siste ord. Eit spørsmål er korleis dette kan gå opp juridisk.

Juss-professors dom: Ikkje greitt

Vårt Land har sendt SVs forslag til juss-nestor Aslak Syse, som har skrive lærebok om abortlova.

På spørsmål om det gjev meining å bevara kriterium for seinabort om kvinna uansett skal ha siste ord, svarar han:

— Det er ikkje greitt å gje kvinna avgjerdsretten samstundes som abortlovas kriterium for rettmessige svangerskapsavbrot skal oppretthaldast. Kvinna skal jo ikkje fatta eit forvaltningsvedtak ut frå lovfastsette kriterium slik nemnda skal ut frå dagens lov. Det et jo noko klart sjølvmotseiande her, men dette vil ei skikkeleg lovførebuing av ei eventuell utviding kunne retta opp.

Vanskane kjem i veke 18

Aslak Syse er jussprofessor ved Universitetet i Oslo og har tidlegare praktisert som lege. Han er også SV-medlem.

Han seier at det ikkje er noko rettsleg problem å utvida grensa for sjølvbestemming til 18 veker.

— Dette er jo realiteten i dag. Knapt nokon kvinner får avslag når svangerskapen ikkje er komen lenger enn 18 veker. Og kriteria er så vide og blir tolka vidt.

Han legg vekt på at det er viktig å legga til rette for rådgjeving når kvinna ønsker dette.

Utfordringa kjem frå veke 18.

— Når fosteret er 18 veker, kjem rettsvernet til fosteret inn med full styrke. Dette er tydeleg lovfesta i dagens abortlov. Det er rettsleg sett mogeleg å lata kvinna også ta avgjersla i desse svært sjeldne situasjonane, men her må det etter mitt syn vera ei obligatorisk rådgjeving. Dette er eit stort inngrep også for kvinna, samstundes som fosteret også har eit sjølvstendig krav på rettsvern og grensa for levedyktighet nærmar seg.

[ Aps historiske abortvedtak kan få trøbbel etter valget ]

Ikkje lett å forstå

Abortlova er venta å bli eit heitt tema på SVs landsmøte på søndag.

Eit mindretal vil presisera at kvinnas rett til å bestemme gjeld fram til veke 22, som er grensa for når eit foster er levedyktig. Dei understrekar også at det rådgjevande tilbodet som erstattar nemndene, skal vera frivillig.

Andre nestleiar i SV, Torgeir Knag Fylkesnes, har råda landsmøtet frå å talfesta abortgrensa, slik mindretalet går inn for. Han leier den viktige redaksjonskomiteen, som jobbar for å landa ein ordlyd landsmøtet kan samla seg om.

— Eg er veldig skeptisk til å begynne å seie veker, seier Torgeir Knag Fylkesnes til NTB.

Men også ordlyden i flertallets forslag inneber at kvinna har siste ord ut veke 22. Det stadfesta første nestleiar i SV, Kirsti Bergstø, ovanfor Vårt Land i fjor haust.

Vårt Land spør Aslak Syse kva den nye abortgrensa er i fleirtalets innstilling.

— Det er ikkje lett å skjøna om forslaget eigentleg har skjønt at dagens lov også har ei 18-vekers grense. Så her er forslaget etter mitt syn uklart, om det gjeld 18 eller 22 veker.

[ Intern uenighet i SV om abort mellom uke 18 og 22 ]