Dempa vaksinejubel i Oslo aust

– Eg har høyrt dei skal setja 100 dosar her denne veka. 100 dosar! Det er ein drope i havet.

Kenneth Lødding bøyer seg ned for å helsa på hunden Nike. Så bryt han ut i ein stygg hoste. 49-åringen har kols, og ventar utålmodig på at det skal bli hans tur i vaksinekøen.

– Det er ikkje synd på meg fordi eg har kols, altså. Men eg meiner at det no må vera vår tur å få desse dosane.

Eigar til hunden Nike, Jarle Schei, er einig. Han er hjarteoperert.

– Eg er veldig klar for koronavaksinen. I starten av veka fekk eg ein ny sms frå Oslo kommune om at me går inn i ei ny nedstenging. Det er veldig slitsamt, seier Schei.

Begge bur i bydelen Stovner i Oslo, som ligg på smittetoppen i Noreg. Vårt Land møter dei rett etter at helseminister Bent Høie (H) gjekk på talarstolen for å fortelja at bydelen deira skal få fleire koronavaksinar enn planlagt.

Beskjeden frå Schei er klar:

– Eg stiller til vaksine med ein gong eg får beskjed om det.

Dosar skapar politisk strid

Bydelen Stovner ligg i Groruddalen nordaust i Oslo, og har rundt 33.000 innbyggarar. Tal frå onsdag denne veka viser at bydelen har heile 471 smitta per 100.000 innbyggar. Til samanlikning har bydelen Ullern, som ligg på vestkanten, 141 smitta per 100.000.

Fordelinga av vaksinar har vore eit heitt politisk tema. Søndag vakte Molde-ordførar Torgeir Dahl (H) oppsikt med å kritisera Oslos koronahandtering. Til VG sa Dahl mellom anna at leiinga i hovudstaden ber om ein «slags omvendt premiering» når dei vil ha fleire vaksinar som følgje av smittetrykket.

Mandag avdekte NRK at Erna Solbergs statssekretær, Peder Egseth, var i kontakt med ordføraren i forkant av utspelet i VG. Dagen etter måtte Solberg ringa Oslo-byråd Raymond Johansen for å beklaga dette, då utspelet frå ordføraren strir mot regjeringas eigen vaksinestrategi.

Kven skal køyra bussen om bussjåføren har heimekontor?

—  Rashid Nawaz, bydelsleiar i Stovner

Rashid Nawaz, Ap-politikar og bydelsleiar i Stovner bydel, møter Vårt Land utanfor Stovner senter. Han seier det er to grunnar til at bydelen er på smittetoppen: Folk bur tett og jobbar i serviceyrke.

– Sjå på Ullern, til dømes. Der bur folk i store villaer. Om far eller mor blir smitta, kan dei isolera seg i kjellarhusværet. Dei kan ha heimekontor. Det kan ikkje folk her. Kven skal køyra bussen om bussjåføren har heimekontor? Oslo er avhengig av arbeidskrafta som er her i Groruddalen.

Nawaz slår armane utover landskapet prega av høge og låge blokker.

– Sjå desse blokkene. Her bur store barnefamiliar. Er ein smitta, blir alle smitta. Smitten spreier seg over middagsbordet. Eg har høyrt om ein familie på åtte der alle vart smitta av korona.

Klar for å vaksinara 4000

Tysdag varsla Bent Høie at koronavaksinar i framtida skal skeivfordelast geografisk. Det inneber at seks bydelar i Oslo og fire kommunar får om lag 20 prosent fleire dosar, medan 330 kommunar får færre dosar.

I tillegg skal vaksinane bli fordelt etter folketal og ikkje alder. Det vil også gjera at Oslo får ein større total av vaksinane, sidan byen har ei yngre befolkning.

– Det er ein god nyheit som burde ha kome før, seier bydelsleiar i Stovner, Rashid Nawaz.

Ved Stovner senter er ein brun fotballpub gjort om til vaksinesenter. Skjermane som til vanleg viser fotballkampar, viser no informasjon om koronavaksinen.

På dette vaksinesenteret skal det settast 100 dosar denne veka. Også i næraste framtid er det planlagt å setta 100 dosar i veka. Det synest Rashid Nawaz er alt for lite.

– Me står klar til å skalera opp senteret. Akkurat no har me tre båser til å setta vaksinar, men me kan auka til tolv. Me kan vaksinara 4000 menneske på ei veke.

Det er enno uklart når Stovner kjem til å få dei ekstra dosane.

Nawaz håpar at partifelle Raymond Johansen, byrådsleiar i Oslo, fangar opp signala frå regjeringa. Bydelsleiar Nawaz vil at kommunen skal gjera endringar på si interne vaksinefordeling.

– Det er ei skeivfordeling mellom aust- og vestkanten. Det er eit lågare smittetrykk på vestkanten. Dei bydelane med høgast smitte må prioriterast først, så får dei bydelane med lågare smitte stå litt bak i køen.

Får færre dosar enn Molde

Utanfor Stovner senter står ei campingvogn som er gjort om til ein mobil teststasjon. Ved vogna står 20-årige Arian Ahmad som har budd nesten heile livet på Stovner. Han er koronavert, tilsett av bydelen.

– Når korona kom, fekk eg ikkje lenger jobb. Eg er glad bydelen stiller opp for oss unge.

Som koronavert deler Ahmad ut munnbind og Antibac og passar på at folk følger smittevernråda.

– Ikkje alle er flinke å ta omsyn til smittevernreglar. Spesielt ikkje ungdom. Eg trur det er bra at dei har oss unge som koronaverter, me kan vera forbilde for andre ungdommar og be dei ta meir ansvar.

Han er glad for at Stovner skal få fleire vaksinar. Han har fått med seg utspelet frå Molde-ordføraren.

– I går las eg at det bur 31.000 menneske i Molde, nesten like mange som her på Stovner. Så har dei eit mykje større område enn her, likevel får dei fleire vaksinar enn det me får. Eg synest me burde får fleire vaksinar.

Helsebyråd i Oslo, Robert Steen, har opplyst til Nettavisen at Stovner har sett 1800 vaksinedosar, medan Molde har sett 3000.

Går ut over psyken

Å ligga på smittetoppen, gjev også utslag i folk si psykiske helse. Bydel Stovner melder på si Facebook-side at tilbodet Rask psykisk helsehjelp har fått større pågang det siste året.

– Korona er ein katalysator for dei plagene som finst frå før. Har du frå før problem med økonomien, søvn, eller forholdet til familien frå før, så kan det blir verre under korona. Det er som å skru opp volumet på dei problema som alt er der.

Korona er ein katalysator for dei plagene som finst frå før.

—  Psykolog Jørgen Svendsen Gulbrandsen

Det seier psykolog Jørgen Svendsen Gulbrandsen, som jobbar spesielt med ungdom og unge vaksne som oppsøker Rask psykisk helsehjelp.

Det er eit kommunalt lågterskeltilbod for folk som har milde til moderate psykiske plager.

Gulbrandsen opplever at nokon av dei han snakkar med, opplever meir uro og stress på grunn av alt snakket om smitte.

Andre blir meir råka av restriksjonane, både gjennom permitteringar og problem med å få jobb, og at dei har mindre kontakt med folk.

– Det kan vera små, men viktige ting som ikkje er der lenger. Sånn som om du har ein besteven som du kunne reise heim til når du har det kjipt, som du ikkje lenger kan besøka på grunn av restriksjonane.