Leder

Landslova: Skiljet mellom verdige og uverdige fattige

Magnus Lagabøtes landslov stod for ei tidleg utgåve av vår moderne arbeidslinje.

Dette er en leiar. Leiaren gir uttrykk for Vårt Lands syn. Sjefredaktør og politisk redaktør har ansvar for innhaldet.

Magnus Lagabøte laga ikkje landslova si i eit vakuum, men hadde fått både teologisk, filosofisk og politisk inspirasjon frå kongane han etterfølgde og frå idétradisjonane som hadde utvikla seg på kontinentet. Ein av dei viktigaste kjeldene som inspirerte Lagabøte, var Decretum Gratiani som tilskrive munken Gratian på 1140-talet. Det var ei kyrkjeleg lovsamling som vart samla i Bologna, og bygger mest på kyrkjerett frå hundreåra før.

Setjast i arbeid

I denne lovsamlinga vart det innført eit teologisk-filosofisk skilje mellom verdige og uverdige fattige, som Magnus Lagabøte seinare henta inspirasjon til i regelen IV-29 i Landslova – som handla om folk som stel. Den slo mellom anna fast at den som er arbeidsufør, eller som av andre grunnar ikkje får arbeid, har rett på almisse, og kan stele mat om vedkomande ikkje får mat.

Det liknar litt på korleis fattige i dagens moderne Norge vert handsama av NAV, sett bort frå det med steling. Det som liknar endå meir, er det som står om at dei arbeidsføre ikkje har krav på almisser, men heller må setjast i arbeid og lønast med mat. Det vart rekna som uverdig av ein arbeidsfør å tigge mat. Den tanken står framleis så sterkt i vårt samfunn at den er grunnlaget for det vi kallar arbeidslinja.

Emil André Erstad

Emil André Erstad

Emil André Erstad er kommentator i Vårt Land. Han skriv om norsk og internasjonal politikk. Han har tidlegare jobba i Den norske Helsingforskomité, har erfaring som rådgjevar på Stortinget og har utdanning i samanliknande politikk ved Universitetet i Bergen.

Vårt Land anbefaler

1

1

1

1

Mer fra: Leder