Partiet Sentrum er dømt til å floppe

Eit slappare politisk prosjekt med mindre brodd enn det partiet Sentrum har stabla på beina så langt, skal du leite lenge etter. Det hjelper ikkje å ha dei snillaste meiningane, eit partiprogram som når som helst kan forvekslast med FNs berekraftsmål og eit superidealistisk tillitsmannsapparat, viss partiet elles manglar alt det eit politisk parti treng for å overleve.

Partiet Sentrum er ikkje dei første som prøvar å utfordre det norske partisystemet. Det er sikkert fint for demokratiet, men det er for det meste dødsdømt frå start. Snart eit år etter oppstarten i slutten av september 2020, og berre få månader før stortingsvalet, ser Partiet Sentrum meir ut som eit naivt luftslott enn eit reelt instrument for makt og innflytelse.

Dei fortener honnør for initiativet, men hundre små klapp på skuldra kjem ikkje til å skaffe dei stortingsplass.

—  Emil André Erstad

Folka bak Partiet Sentrum er modige idealistar, noko ingen kan ta frå dei. Dei er tilsynelatande godhjarta folk som vil fine ting for samfunnet rundt seg. Og sanneleg har dei også fått til ein del på kort tid: Aldri før har eit miniparti oppnådd så mykje mediamerksemd som Partiet Sentrum har klart. Ofte har dei politiske prioriteringane deira vore gjenstand for saker i store medier.

Dei fortener honnør for initiativet, men hundre små klapp på skuldra kjem ikkje til å skaffe dei stortingsplass.

Trass i den enorme mediemerksemda partiet har fått, har dei ikkje lukkast i å rekruttere det store talet på støttespelarar som trengs. I Nettavisens ferske meiningsmåling fekk dei ikkje 0,2 eller 0,1 prosent oppslutning, men 0,0 prosent. Også dei naudsynte 5000 underskriftene som trongs for å stille til stortingsvalet, brukte partiet heile ni veker på å skaffe.

Korleis skal eigentleg Partiet Sentrum klare å skaffe 30.000 veljarar i valet (som tilsvarar cirka 1 prosent oppslutning), når dei brukte fleire månader berre på å skaffe 5000 underskrifter? Det var trass alt i den første perioden partiet fekk mest merksemd i media. Som eit parti utanfor Stortinget og utan synlege sjansar til å kome inn, kan dei ikkje vente seg å få mykje sendetid og spalteplass i den mest intense valkampen.

[ Vil ha norsk minnedag for avskaffelse av slaveriet ]

Kanskje har suksessen latt vente på seg fordi mediemerksemda rundt Partiet Sentrum vel så mykje handlar om kven partiet ikkje er, som kven dei faktisk er og vil. Partiet Sentrum er først og fremst ikkje KrF. Men kven er eigentleg Partiet Sentrum og kva vil dei eigentleg som skil dei frå både KrF, Arbeidarpartiet, MDG og SV? Det er ikkje heilt lett å få fatt på.

Norsk politikk trong ikkje endå eit parti som har som mål å gjere Framstegspartiet til hovudfiende. Konkurransen er allereie beinhard.

Det held ikkje å kome dragande med FNs berekraftsmål og andre vage formuleringar som det stort sett er full konsensus om i norsk politikk. Det blir for vagt og tannlaust. Og kva hjelper det om eit bittelite knippe menneske blir einige om politikk som aldri blir gjennomført?

Mange vil meine at det er langt meir å hente i dei etablerte partistrukturane som allereie fins, og at ei stemme til Partiet Sentrum kan vise seg å bli ei stemme til ei døgnfloge som forsvinn like raskt som den kom. Ingen veljarar ønsker å kaste bort stemma si.

At mange av Sentrums profilar er utbrytarar frå KrF, er naturleg. Men det er ganske overraskande at dei hittil har brukt mykje av energien sin på å kritisere nettopp KrF - det partiet på Stortinget som kanskje aller mest liknar på Partiet Sentrum i saker og profil.

[ KrF og Venstre lovet asylgjennomslag. SV: – Familiefiendtlig politikk ]

Kva er ein flopp, kan ein spørje. Dersom Partiet Sentrum oppnår 1 prosent oppslutnad ved stortingsvalet i september, er partiet då ein flopp eller suksess?

Nokon vil sei at 1 prosent er meir enn nok til å krone Partiet Sentrum som ein suksess i norsk politikk. Det tar lang tid å etablere nye parti i eit så stabilt politisk system som det norske. MDG, til dømes, brukte over 20 år på å slå gjennom i Norge. Får partiet 1 prosent oppslutning er det det beste resultatet for eit mikroparti sidan Kystpartiets gjennombrot i 2001. Kystpartiet hadde ein geografisk konsentrasjon i vår nordlege landsdel som utløyste eit stortingsmandat, noko Partiet Sentrum sannsynlegvis kan sjå langt etter.

1 prosent oppslutning ved stortingsvalet kan gje Partiet Sentrum naudsynt energi til ei meir langsiktig satsing. Det er ikkje mange val sidan partiet Raudt hadde tett på 1 prosent, og no er partiet ytst til venstre i ferd med å bryte sperregrensa.

Det held ikkje å kome dragande med FNs berekraftsmål og andre vage formuleringar som det stort sett er full konsensus om i norsk politikk. Det blir for vagt og tannlaust.

—  Emil André Erstad

Mange vil likevel hevde at 1 prosent oppslutning for Partiet Sentrum vil rettferdiggjere karakteristikken flopp.

Mest av alt fordi partiet ser ut til å oppnå stikk motsett av det dei prøvar på: Mange av partiets folk har rømt frå KrF fordi dei har mista trua på sitt gamle parti. Men nettopp ved å etablere eit utbrytarparti har Partiet Sentrum bidrege til å konsolidere KrFs organisasjon ved å tvinge mange av KrFs tillitsvalde og veljarar til å velge mellom KrF eller og det nye initiativet. Før Partiet Sentrum såg dagens lys var det nok fleire av KrFs tillitsvalde og veljarar som sat på gjerdet, og som etterpå landa ned på KrF.

[ Diskrimineringa aukar: Hatprat, mishandling og forbod ]

Alternativet dei ser i Partiet Sentrum ser rett og slett altfor amatørmessig, hjelpelaust og naivt ut.

Førre veke vart det kjend at Partiet Sentrum omsider har starta kronerulling blant støttespelarane sine. For å drive valkamp slik som andre parti? Nei. Partiet Sentrum skal nemleg bruke pengane på veljarundersøkingar. Målet er å samle inn 50.000 kroner for å gjere jobben norske mediehus allereie gjer med meiningsmålingar.

Partiet grunngjev den spesielle satsinga på veljarundersøkingar med at dei skal ha ei «skjult, høg oppslutning» som ikkje kjem fram i dei ordinære meiningsmålingane. Folk som svarar Sentrum når meiningsmålarane ringer, får visst tilbakemelding av typen «Meiner du Senterpartiet?» eller «Det har eg ikkje i dette skjemaet».

Den vesle innsamlingsaksjonen illustrerer det meste som er galt med Partiet Sentrums sjansar til å oppnå suksess i haustens val: Pengar, ressursar og folk manglar.

«Vi er eit matpakke-parti», seier nestleiar Kristin Walstad om partiets avgrensa ressursar til å drive valkamp. Det er vel og bra, for partiet kjem neppe til å bli eit stortingsparti slik partiet no framstår.