Psykisk kan du vera sjøl

At kunstnarar arbeider med psyken i kunsten, er ikkje noko nytt. Grensa mellom gal og genial har lenge vore flytande, melankoli eit uttrykk for det sanne kunstnarsinn. I Edvard Munchs heimland, for mange utlendingar uløyseleg knytt til måleriet Skrik, har både kunstnarar, musikarar og forfattarar aust av det mørke tjernet i seg sjølv. Likevel kan ein seie at depresjonen dei siste par åra har fått ein endå større plass i kulturen. Fleire av dei største suksessane i ulike kunstfelt, både kvalitativt og publikumsmessig, har tematisert psykiske vanskar og melankoli.

Rett før jul var eg på den siste førestellinga av Next to normal på Det Norske Teatret. Musikalen, med Heidi Gjermundsen Broch i hovudrolla som den bipolare Diana, fekk mange oppsetningar etter den norske premieren hausten 2010. Dette var altså noko såpass uvanleg som ein musikal om psykisk sjukdom, og folk elska det. «Unormalt knallbra musikal,» skreiv VGs meldar etter premieren. «Helt unormalt fabelaktig,» meinte Aftenposten.

Hjå Diana har sorga over ein avdød son fått ta overhand. Han døydde for over femten år sidan, men framleis sit Diana oppe om nettene og ventar på at han skal komme heim. Fortvilinga over eit så stort tap er forståeleg nok. I Dianas tilfelle har det likevel tippa over i psykisk ustabilitet, bipolar liding, som går ut over resten av familien hennar: mannen og dottera på seksten.